Wijzigingen in LCI-producten

Onderstaande LCI-producten zijn herzien of gewijzigd.
Op deze pagina staan alle producten die in het herzieningsproces zitten of die worden opgestart.

April 2024

Wijziging: Richtlijn Mazelen

  • 24 april 2024:
    • Het hoofdstuk Profylaxe & Behandeling is herzien. Belangrijke wijzigingen: onderscheid gemaakt in type contact (gezin versus overige), in leeftijd van de zuigeling en in de keuze voor actieve immunisatie (vaccinatie) of passieve immunisatie (immuunglobulines).
    • In het subhoofdstuk Passieve immunisatie is de beschikbaarheid en verkrijgbaarheid van humaan gammaglobuline aangepast.
    • Het stroomschema Maatregelen contacten is herzien en er is een nieuwe bijlage toegevoegd: Onderbouwing postexpositieprofylaxe zuigelingen.
    • De vier informatiebrieven zijn nu ook vertaald naar het Engels, Arabisch, Pools, Roemeens en Turks.

Wijziging: Richtlijn Influenza

  • 22 april 2024: Herziene diagnostiekparagraaf is gepubliceerd.

Wijziging: Uitvoeringsrichtlijn COVID-19-vaccinatie

  • 4 april 2024: Versie 6.1. De vaccinatiestrategie is aangepast n.a.v. het advies van de Gezondheidsraad (27 maart 2024). In 2024 is COVID-19-vaccinatie (de coronaprik), buiten een najaarsronde, alleen geïndiceerd voor volwassenen en kinderen uit medische hoogrisicogroepen (als dat geadviseerd wordt door een behandelend arts) en voor personen die op individuele basis door een behandelend arts zijn verwezen voor vaccinatie. COVID-19-vaccinatie wordt niet standaard aan alle zwangeren geadviseerd. Zwangerschap op zich is geen reden voor vaccinatie. In Hoofdstuk 5 is informatie over de bescherming door vaccinatie tegen infectie en post-COVID geactualiseerd.

Wijziging: Handleiding COVID-19-vaccinatie van immuungecompromitteerde patiënten

  • 4 april 2024: De handleiding is aangepast n.a.v. het advies van de Gezondheidsraad (27 maart 2024). In 2024 is COVID-19-vaccinatie (de coronaprik), buiten een najaarsronde, alleen geïndiceerd voor volwassenen en kinderen uit medische hoogrisicogroepen (als dat geadviseerd wordt door een behandelend arts) en voor personen die op individuele basis door een behandelend arts zijn verwezen voor vaccinatie. De COVID-19-vaccinatie wordt niet meer standaard aan alle zwangeren geadviseerd. 

Maart 2024

Wijziging: LCI-richtlijn Groep A-streptokokkeninfectie

  • 28 maart 2024: Toevoeging onder maatregelen: er hoeft geen aanvullende antibiotische eradicatie-therapie plaats te vinden na behandeling. Toevoegingen onder Profylaxe: start profylaxe zo snel als praktisch mogelijk. Onder behandeling is verwezen naar de NHG-standaard Acute Keelpijn’. In de Onderbouwingsbijlage is de keuze van profylaxe voor zwangeren aangepast en toegelicht en het standpunt van de NVK ten aanzien van profylaxe voor de neonaat toegevoegd. 

Herziening: LCI-richtlijn Scabiës

  • 27 maart 2024: nieuwe, herziene richtlijn gepubliceerd (in januari vastgesteld door het LOI). Wijzigingen zijn:
    • De overleving van scabiës in de omgeving en buiten het lichaam is duidelijker en uitgebreider omschreven.
    • Er is een paragraaf ‘psychosociale impact van scabiës’ toegevoegd.
    • De mogelijkheid om een NAAT-test in te zetten als diagnostisch middel is toegevoegd bij de diagnostiekparagraaf.
    • Scabiës crustosa en gewone scabiës zijn in de gehele richtlijn beter uit elkaar gehouden
    • De paragraaf ‘maatregelen ten aanzien van patiënt en contacten’ is vereenvoudigd en er is een extra stroomschema toegevoegd.
    • De zeven bijlagen in de huidige versie zijn teruggebracht tot twee bijlagen. Twee bijlagen zijn gearchiveerd in verband met hun gedateerdheid:
      • Coördinatiekaart scabiës in de extramurale setting: deze was gedateerd en er zijn geen aanwijzingen dat deze gebruikt werd;
      • Aanpak scabiës in huishoudens: hier stond dezelfde informatie in als in de stappenplannen ivermectine/permetrine (die van betere kwaliteit zijn).
    • De overige bijlagen zijn zoveel mogelijk samengevoegd of opgenomen in de richtlijn zelf (zoals de bijlage ‘behandelgroepen’).
    • De bijlage Aanpak scabiës in de extramurale setting is geüpdatet, maar niet noemenswaardig gewijzigd.
    • De bijlage Behandeling en hygiënevoorschriften is gewijzigd op de volgende punten:
      • Hoe dik er gesmeerd moet worden met permetrine is toegevoegd;
      • Handelingswijze bij het geven van borstvoeding en het smeren van crème/zalf (permetrine of benzylbenzoaat) is herzien door experts en gewijzigd;
      • De doseringen en de kosten van de scabicide geneesmiddelen zijn gewijzigd en aangepast;
      • Handelingswijze bij (vermoeden van) Loa loa en de behandeling van ivermectine is beschreven.

Herziening: LCI-richtlijn Hepatitis A

  • 26 maart 2024: nieuwe, herziene richtlijn gepubliceerd (in maart vastgesteld door het LOI). Nieuw en anders in deze richtlijn ten opzichte van de oude richtlijn:
    • Ziekteverschijnselen: vijf verschillende ziektebeelden beschreven.
    • Besmettingsweg: ingedeeld in kopjes: direct, indirect en iatrogeen. Onder direct contact valt ook mogelijke transmissie via seksueel (anogenitaal) contact. Bij indirect toegevoegd dat transmissie kan ook plaatsvinden vi fomieten.
    • Besmettelijke periode: naast personen met een subklinische HAV-infectie kunnen ook asymptomatische personen besmettelijk zijn. Uitgebreide informatie over de besmettelijke periode toegevoegd onder subparagrafen: aantonen HAV in serum of feces; recidiverende hepatitis A en personen met hiv.
    • Besmettelijkheid: achtergrondinformatie gegeven over de besmettelijkheid van HAV op handen; in voedsel; in water; op oppervlakken en op voorwerpen voor gebruik van drugs, verwerkt in een bijlage.
    • Risicogroepen: dak- en thuislozen toegevoegd aan risicogroepen met verhoogde kans op infectie. Groepen met een verhoogde kans op ernstig beloop volledig gereviseerd.
    • Epidemiologie: actualisatie van verspreiding in de wereld en voorkomen in Nederland.
    • Preventie: informatie toegevoegd over de immuunrespons en beschermingsduur.
    • Maatregelen: asymptomatische HAV aan meldcriteria toegevoegd, uitleg beschreven in de toelichting.
    • Bronopsporing: gedefinieerd wat onder ‘omgeving’ kan vallen bij het nagaan van personen van icterus in de omgeving. Gespecificeerd wat nagegaan kan worden indien de eerste stappen nog geen bron hebben aangetoond.
    • Contactonderzoek: type contacten gedefinieerd met een hoog risico op blootstelling aan hepatitis A door de index. Toegevoegd: zoek in het geval van 2 of meer indexpatiënten met een gemeenschappelijke bron naar andere personen die daaraan blootgesteld zijn.
    • Immunisatie: aangegeven bij welke contacten immunisatie is geïndiceerd in en in welke situaties. Voor de keuze tussen actieve en passieve immunisatie verwezen naar Profylaxe.
    • Profylaxe: beschrijft de indicaties van actieve en passieve immunisatie als postexpositieprofylaxe. Pre-expositie verplaatst naar Preventie. Informatie toegevoegd over het bepalen van beschermende antistoffen. Onderbouwing van de indicaties voor actieve en passieve immunisatie en bepalen van beschermende antistoffen bijgevoegd in bijlage III.
    • Zwangerenparagrafen toegevoegd: perinatale overdracht, besmettelijkheid rondom zwangerschap, verhoogd risico bij zwangerschap.
    • Nieuwe onderbouwingsbijlage.
    • Nieuwe bijlage Besmettelijkheid hepatitis A verschillende transmissieroutes.

Wijziging: LCI-richtlijn Botulisme

  • 26 maart 2024: in de paragraaf Maatregelen zijn de meldingscriteria voor infantiel botulisme aangepast naar alleen kinderen jonger dan 1 jaar, omdat vrijwel alle gevallen van infantiel botulisme optreden in kinderen jonger dan 1 jaar.Daarnaast is het symptoom ‘voedselweigering’ aangepast naar ‘moeite met voedselinname’, in lijn metde casusdefinitie van ECDC.Ook de paragraaf Ziekteverschijnselen is hierop aangepast.

Wijziging: LCI-richtlijn Difterie

  • 22 maart 2024: In de paragraaf 'Behandeling' zijn de adviezen ten aanzien van de dosering van difterie-antitoxine aangepast en is de procedure verder toegelicht.

Wijziging: LCI-richtlijn Mazelen

  • 22 maart 2024:
    • Beleid rondom wering van school en kinderdagverblijf aangepast.
    • PBM-advies bij afname diagnostiek voor mazelen opgenomen onder Algemene preventieve maatregelen.
  • 21 maart 2024:
    • Besmettelijke periode verduidelijkt; aangepast naar ‘tot en met 4 dagen na het ontstaan van het exantheem’.
    • Vragen en Antwoorden Mazelen (voorheen ISI) zijn per heden alleen te vinden op de RIVM-website pagina Mazelen.
    • Vier informatiebrieven zijn toegevoegd.
  • 18 maart 2024. De bijlage 'Aanvullende richtlijn mazelenuitbraak' is verwijderd, omdat deze berust op een uitbraaksituatie uit 2013 en nu niet meer toepasbaar is. Bovendien bevat de bijlage informatie die tegenstrijdig is met de richtlijn.

Wijziging: LCI-richtlijn Tekenencefalitis

  • 8 maart 2024. Naar aanleiding van het advies van de Gezondheidsraad over de vaccinatie van werkenden die in contact kunnen komen met het TBE-virus zijn de relevante onderdelen met betrekking tot het werk toegevoegd.

Herziening: LCI-richtlijn Influenza en bijlage Influenza in instellingen voor langdurig verblijf

  • 5 maart 2024. Richtlijn Influenza en bijlage Influenza in instellingen voor langdurig verblijf officieel vastgesteld door LOI. Nieuw en anders in deze richtlijn ten opzichte van de oude richtlijn:
    • Pathogenese verschillende fases in het beloop beschreven en de rol van de immuniteit.
    • Bij Ziekteverschijnselen informatie toegevoegd over een verhoogd risico op myocardinfarct in de eerste week na infectie; patiënten met ernstige influenza op de IC hebben een verhoogd risico op invasieve pulmonale infecties met Aspergillus spp.
    • Incubatieperiode is aangepast conform de WHO en CDC.
    • Besmettingsweg aangepast: uitleg over aerosolen (druppelkernen) in druppelwolk toegevoegd en dat overdracht op lange afstand nog onvoldoende bewezen is. De relatieve rol van elk van de 3 transmissieroutes is nog onbekend.
    • Update van epidemiologie-paragrafen.
    • Update van de arbo-paragrafen.
    • Paragraaf Actieve immunisatie ingekort en verwezen naar de recent geactualiseerde factsheet Influenzavaccinatie.
    • Paragraaf Algemene preventieve maatregelen: conform de LCI-richtlijn COVID-19 de generieke adviezen voor het voorkomen van respiratoire infecties toegevoegd.
    • Meldplicht: toegevoegd dat o.b.v. artikel 26 van de Wpg hoofden van instellingen een ongewoon aantal zieken met een ernstige aandoening van vermoedelijk infectieuze aard, bijvoorbeeld luchtweginfecties, dienen te melden bij de GGD.
    • Bronopsporing en contactonderzoek heringedeeld.
    • Bij maatregelen bij patiënt en contacten toegevoegd dat bij contacten met een zeer hoog risico op ernstig beloop op influenza postexpositieprofylaxe overwogen kan worden.
    • Contacten van een persoon met een resistent virus zijn gedefinieerd.
    • Pre-expositieprofylaxe adviezen aangepast met de IDSA guideline 2019 en ECDC rapport 2017 als basis.
    • Postexpositieprofylaxe aangepast conform de NHG-richtlijn (dit kan overwogen worden bij personen met een zeer hoog risico op ernstig beloop na blootstelling aan influenza).
    • Voor informatie over uitbraakprofylaxe verwezen naar de bijlage Influenza in instellingen voor langdurige verblijf en het Addendum van Verenso.
    • Informatie over baloxavir toegevoegd.

Herziening: LCI-richtlijn Gordelroos

  • 5 maart 2024. Richtlijn Gordelroos vastgesteld door LOI. Nieuw en anders in deze richtlijn ten opzichte van de oude richtlijn:
    • Update van tekst bij Ziekte & Besmettelijkheid. O.a. bij ziekteverschijnselen informatie over postherpetische neuralgie (PHN) toegevoegd.
    • Paragraaf Epidemiologie: actualisatie van informatie.
    • Paragraaf Profylaxe: tekst verhelderd in lijn met richtlijn Waterpokken.

Februari 2024

Herziening: handleiding Soa: counseling volgens de motiverende gespreksvoering

  • 27 februari 2024. Herziening door Soa Aids Nederland. Deze versie vervangt de vorige uit 2016.

Herziening: draaiboek Seksuele gezondheid, het consult

  • 26 februari 2024. Deeldraaiboek 9 Hiv-pre-expositieprofylaxe (hiv-PrEP) is herzien door Mark van den Elshout (GGD regio Utrecht) en is 23 januari 2024 vastgesteld door het LOI-SG. Nieuw en anders in deze herziening:
    • Bij een testafname mag meteen gestart worden met PrEP; er hoeft niet gewacht te worden op de testuitslag.
    • Op basis van de persoonlijke situatie van de cliënt en de afweging van de voorschrijver kunnen controles in plaats van driemaandelijks ook minder frequent plaatsvinden, bijvoorbeeld vier- of zesmaandelijks.
    • Nierfunctiecontrole wordt verricht bij start en vervolgens jaarlijks indien: >50 jaar, renale comorbiditeit of nefrotoxische comedicatie. In andere gevallen is eenmalige controle bij start voldoende.
  • 26 februari 2024. Deeldraaiboek 10 Seksaccidenten en seksueel geweld is, op voorstel van de redactieraad verlengd. Het LOI-SG heeft dit deel (met enkele minimale, niet-inhoudelijke wijzigingen) op 23 januari 2024 opnieuw vastgesteld.

Nieuw: bijlage Hepatitis B non-responders

  • 23 februari 2024. De nieuwe bijlage Hepatitis B non-responders is toegevoegd aan de LCI-richtlijn Hepatitis B (waarvan op korte termijn de herziening kan worden verwacht).

Wijziging: LCI-richtlijn Hepatitis C

  • 22 februari 2024. De informatie onder Contactonderzoek is geüpdatet op basis van het recent herziene draaiboek Soa- en hiv-partnermanagement: acute hepatitis C zonder klachten is toegevoegd en bij seksuele contacten is de termijn aangepast van '6 maanden terug' naar '3 maanden terug'.

Herziening: LCI-richtlijn Ziekte van Creutzfeldt-Jakob

  • 20 februari 2024. De richtlijn is in 2023 herzien en op 23 januari 2024 vastgesteld door het LOI. De richtlijn is herzien door Ayla Hesp (LCI, RIVM) in afstemming met Erasmus MC, Landelijke Registratie Prionziekten. Arts M&G Monica Wong heeft het hoofdstuk Maatregelen begeleid, evenals de Bijlage extramurale procedures bij melding van de ziekte van Creutzfeldt-Jakob. Het hoofdstuk Diagnostiek is geschreven door Charlotte Menart, Amber Yaqub en Arfan Ikram (Landelijke Registratie Prionziekten, Erasmus MC) en aangevuld door Marcel Verbeek (Radboud UMC) en Annemieke Rozemuller (van het voormalig prionlab UMCU). De volgende deskundigen hebben het concept van de richtlijn van commentaar voorzien: Charlotte Menart, Amber Yaqub en Arfan Ikram (Erasmus MC), Marcel Verbeek (Radboud UMC), Annemieke Rozemuller en Evelien Lemstra (Amsterdam UMC), Lucien van Keulen (Wageningen Bioveterinary Research), Corien Swaan en Klaartje Weijdema (LCI, RIVM) en Roan Pijnacker (EPI, RIVM).
    Nieuw en anders in deze herziening ten opzichte van de oude richtlijn:
    • De RT-Quic test is toegevoegd aan de meldingscriteria, zie het hoofdstuk Maatregelen. In de praktijk worden obducties zelden meer gedaan, in plaatst daarvan wordt nu vaak een RT-Quic test gedaan om de diagnose te stellen.
    • Verder is de richtlijntekst geüpdatet ten aanzien van de naamgeving: de term ‘klassieke vorm’ is vervangen door ‘sporadische vorm’, de term ‘klassieke vorm’ wordt tegenwoordig niet meer gebruikt. Nieuwe inzichten uit wetenschappelijke literatuur zijn toegevoegd en het hoofdstuk Epidemiologie is aangevuld met de meest recente gevallen in binnen en buitenland.

Herziening: draaiboek Creutzfeldt-Jakob - extramurale procedures bij de melding

  • 20 februari 2024. In samenhang met de LCI-richtlijn Ziekte van Creutzfeldt-Jakob is de bijlage extramurale procedures opgesteld. Deze bijlage vervangt het oude draaiboek extramurale procedures. De bijlage is in twee delen gesplitst: na de meldingsplicht wordt eerst ingegaan op de procedure van CJD, gevolgd door de procedure van vCJD. Stroomschema’s verduidelijken de rollen en taken van de verschillende instanties in de routes van diagnostiek, melden en advies. Vaststelling LOI: 23 januari 2024.

Herziening: LCI-richtlijn Hiv-infectie

  • 20 februari 2024. De richtlijn is in 2023 herzien door dr. Sacha de Stoppelaar (RIVM-LCI/Amsterdam UMC) en 23 januari 2024 vastgesteld door het LOI-SG, m.u.v. het hoofdstuk Diagnostiek, het hoofdstuk Maatregelen de arbo-paragrafen. Het hoofdstuk Diagnostiek is nog in herziening en zal na vaststelling door de NVVM worden ingevoegd. Het hoofdstuk Maatregelen is herzien door Karlijn Kampman (RIVM-LCI/GGD Twente). De arbo-paragrafen, herzien door Herbert de Jager (RIVM-LCI), zijn nog in concept en zullen in juni 2024 aan het LOI-SG worden voorgelegd ter vaststelling. De twee paragrafen onder Ziekteverschijnselen over hiv ageing en long-term survivor syndrome zijn ook nog in concept en worden juni 2024 aan het LOI-SG voorgelegd.
    De gehele richtlijn is herzien; nieuwe informatie is toegevoegd en verouderde informatie verwijderd. Nieuw en anders in deze herziening ten opzichte van de oude richtlijn
    • Achtergrondinformatie in hoofdstuk Ziekte & Besmettelijkheid aangepast naar nieuwe wetenschappelijke inzichten.
    • Meer aandacht voor het belang van het in vroege fase opsporen van een hiv-infectie, zowel voor patiënt (vroegbehandeling, cure) als voor de public health (verspreiding).
    • Update van de preventieve mogelijkheden: prominentere aandacht voor n=n, PrEP-programma en long-acting PrEP.
    • Informatie over borstvoeding toegevoegd aan paragraaf Overdrachtskans.
    • Update epidemiologie/trends.
    • Update behandelopties met toevoeging long acting injectables.
    • Terminologie aangepast naar suggesties uit de taalwijzer van de Hiv Vereniging.

Wijziging: LCI-richtlijn Rotavirus

  • 20 februari 2024. In 2024 is de rotavirusvaccinatie opgenomen in het Rijksvaccinatieprogramma voor kinderen geboren vanaf 1 januari 2024. Aangezien de indicatie voor vaccinatie leeftijdsgebonden is, is toediening buiten het Rijksvaccinatieprogramma voor baby’s geboren na 1 januari 2024 niet meer aan de orde. Paragraaf Actieve immunisatie verwijst nu naar het Rijksvaccinatieprogramma (addendum van de RVP-uitvoeringsrichtlijn). De factsheet Rotavirusvaccinatie is gewijzigd in een doorverwijspagina en verwijst nu naar het addendum van de RVP-uitvoeringsrichtlijn waar alle informatie te vinden is.

Herziening: draaiboek Soa: wegwijzer organisatie publieke seksuele gezondheidszorg

  • 12 februari 2024. Herziening Soa Aids Nederland in opdracht van LCI. Auteur: Marthe Zeldenrust (aios maatschappij + gezondheid infectieziektebestrijding Soa Aids Nederland). Vastgesteld LOI-SG: 23 januari 2024. Nieuw en anders in deze versie:
    • In de vorige versie hadden GGD’en enkel een taak in de soa-bestrijding; de scope van taken binnen de seksuele gezondheid zijn uitgebreid.
    • De beschreven wet- en regelgeving en beleidskaders zijn geactualiseerd.
    • De opbouw van de activiteiten op een Centrum Seksuele Gezondheid is herschreven van kerntaken binnen de infectieziektebestrijding naar kerntaken binnen de publieke gezondheid.
    • Een overzicht van de financiering van de verschillende activiteiten is toegevoegd in tekst en in een tabel.
    • De vorige versie bevatte een aparte bijlage met deels gedateerde tabellen. Deze tabellen zijn kritisch beschouwd, geactualiseerd en ingevoegd in de tekst van de wegwijzer. Een enkele tabel is tevens als te downloaden bijlage bijgevoegd.

Wijziging: LCI-richtlijn Hepatitis A

  • 9 februari 2024. Besmettelijke periode aangepast conform de periode aangehouden in het draaiboek Soa- en hiv-partnermanagement: "van 1 week voor icterus (of koorts indien geen icterus)" is aangepast naar "van 2 weken voor icterus (of koorts indien geen icterus)".

Herziening: draaiboek Soa- en hiv-partnermanagement

  • 9 februari 2024. Herziening door Keziah Keizer (Soa Aids Nederland) met adviezen van Hannelore Götz (arts M+G, GGD Rotterdam/WASS). Vastgesteld LOI-SG: 23 januari 2024. Een concept is al eerder gepubliceerd, in oktober 2023; zie aldaar voor nadere toelichting op de wijzigingen.
  • 22 februari. De informatie over chlamydiasis in tabel 3 bleek niet in overeenstemming met (het laatste concept van) de Multidisciplinaire richtlijn soa. Dit is aangepast. Evenzo is in tabel 4 de partnernotificatie bij syndromen o.b.v. chlamydia aangepast.

Herziening: LCI-richtlijn Hand-voet-mondziekte

  • 2 februari 2024. Update onder leiding van Edwin Slok, arts bij RIVM-LCI.
    • Referenties zijn toegevoegd
    • Termen zijn verduidelijkt
    • Aanscherping van de paragraaf Risicogroepen
    • Uitbreiding van de informatie over verspreiding in de wereld en in Nederland
    • Paragraaf over contactonderzoek is iets uitgebreid
    • Geen wijzigingen in hoofdstuk Maatregelen

Januari 2024

Herziening: LCI-richtlijn Influenza en bijlage Influenza in instellingen voor langdurig verblijf (concept)

  • 31 januari 2024. In overleg is besloten de herziene conceptrichtlijn Influenza, inclusief de herziene bijlage Influenza in instellingen voor langdurig verblijf, eerder online te publiceren in verband met het onlangs begonnen griepseizoen. De conceptrichtlijn zal, na de laatste fasen van het proces te hebben doorlopen, begin maart worden vastgesteld door het Landelijk Overleg Infectieziektebestrijding (LOI). Nieuw en anders ten opzichte van de oude richtlijn:
    • Pathogenese verschillende fases in het beloop beschreven en de rol van de immuniteit.
    • Bij Ziekteverschijnselen informatie toegevoegd over een verhoogd risico op myocardinfarct in de eerste week na infectie; patiënten met ernstige influenza op de IC hebben een verhoogd risico op invasieve pulmonale infecties met Aspergillus spp. 
    • Incubatieperiode is aangepast conform de WHO en CDC.
    • Besmettingsweg aangepast: uitleg over aerosolen (druppelkernen) in druppelwolk toegevoegd en dat overdracht op lange afstand nog onvoldoende bewezen is. De relatieve rol van elk van de 3 transmissieroutes is nog onbekend. 
    • Update van epidemiologie-paragrafen.
    • Update van de arbo-paragrafen.
    • Paragraaf Actieve immunisatie ingekort en verwezen naar de recent geactualiseerde factsheet Influenzavaccinatie.
    • Paragraaf Algemene preventieve maatregelen: conform de LCI-richtlijn COVID-19 de generieke adviezen voor het voorkomen van respiratoire infecties toegevoegd. 
    • Meldplicht: toegevoegd dat o.b.v. artikel 26 van de Wpg hoofden van instellingen een ongewoon aantal zieken met een ernstige aandoening van vermoedelijk infectieuze aard, bijvoorbeeld luchtweginfecties, dienen te melden bij de GGD.
    • Bronopsporing en contactonderzoek heringedeeld.
    • Bij Maatregelen ten aanzien van patiënt en contacten toegevoegd dat bij contacten met een zeer hoog risico op ernstig beloop op influenza postexpositieprofylaxe overwogen kan worden.
    • Contacten van een persoon met een resistent virus zijn gedefinieerd.
    • Pre-expositieprofylaxe-adviezen aangepast met de IDSA guideline 2019 en ECDC rapport 2017 als basis.
    • Postexpositieprofylaxe aangepast conform de NHG-richtlijn (dit kan overwogen worden bij personen met een zeer hoog risico op ernstig beloop na blootstelling aan influenza). 
    • Voor informatie over uitbraakprofylaxe verwezen naar de bijlage Influenza in instellingen voor langdurige verblijf en het addendum van Verenso. 
    • Informatie over baloxavir toegevoegd.

Wijziging: LCI-richtlijn Mycoplasma pneumoniae-infectie

Herziening: LCI-richtlijn Waterpokken 

  • Vastgesteld LOI 5 december 2023. Publicatie 23 januari 2024. Wijzigingen: update Ziekte & Besmettelijkheid (o.a. incubatieperiode veranderd van 10-21 dagen (meestal 13-18 dagen) naar 10-21 dagen (meestal 14-16 dagen); de besmettelijke periode van 2 dagen voor het verschijnen van de blaasjes tot de laatste blaasjes zijn ingedroogd naar 2 dagen voor het verschijnen van de huiduitslag tot de laatste blaasjes zijn ingedroogd; Epidemiologie en Historie bijgewerkt. Update zwangerenparagrafen. Risicogroepen bij ‘Verhoogde kans op ernstig beloop’ gelijkgetrokken met de FMS-richtlijn Varicella. Actieve immunisatie: tabel met een overzicht van alle indicaties van de waterpokkenvaccinatie factsheet ook in de richtlijn gezet. Tekst meldplicht bij clusters verwoord conform het draaiboek Draaiboek artikel 26 meldingen Wpg-instellingen. Update paragraaf Maatregelen t.a.v. patiënt en contacten: maatregelen na expositie in het ziekenhuis verwijderd (niet het domein van deze richtlijn), geen nieuwe maatregelen toegevoegd. Profylaxe: verwezen naar de bijlage van de FMS-richtlijn Varicella (2020) voor stroomschema’s PEP bij risicogroepen.

Herziening: factsheet Gordelroosvaccinatie 

  • Vaststelling december 2023. Publicatie 23 januari 2024: actualisatie van de informatie m.b.t. de indicaties/programmatisch aanbieden van gordelroosvaccinatie. Achtergrondinformatie bij vaccinatie na doorgemaakte gordelroos: zin met betrekking tot de termijn waarna een recidief kan optreden verduidelijkt. Overwegingen bij vaccinatie op eigen verzoek toegevoegd. Update van informatie over bijwerkingen en effectiviteit op basis van nieuwe literatuur.

Herziening: factsheet Waterpokkenvaccinatie

  • Vaststelling december 2023. Publicatie 23 januari 2024: advies Gezondheidsraad over opname waterpokkenvaccinatie in het Rijksvaccinatieprogramma (2020) verwerkt; overwegingen bij vaccinatie op eigen verzoek toegevoegd; de termijn voor het advies om bij een post-vaccinale huiduitslag indien mogelijk nauw contact met kwetsbare personen te vermijden is aangepast naar 3 weken (in plaats van 6 weken). Dit verschilt van de SmPC-tekst. De termijn van 3 weken is gebaseerd op de maximale incubatietijd van waterpokken. Update van informatie op basis van nieuwe literatuur (over o.a. bijwerkingen en effectiviteit).

Wijziging: LCI-richtlijn Botulisme

  • 15 januari 2024. De paragraaf Behandeling is geactualiseerd en aangevuld met informatie over antibiotische therapie en de behandeling van infantiel botulisme met antitoxine. 

Wijziging: uitvoeringsrichtlijn COVID-19-vaccinatie

  • 2 januari 2024. Versie 6.0. De vaccinatiestrategie is aangepast n.a.v. het advies van de Gezondheidsraad (juni 2023) en het besluit van de (demissionair) minister van VWS. In 2024 is COVID-19-vaccinatie (de coronaprik), buiten een mogelijke najaarsronde, alleen geïndiceerd voor zwangeren, voor volwassenen en kinderen uit medische hoogrisicogroepen (op advies van een behandelend arts) en voor personen die op individuele basis door een behandelend arts zijn verwezen voor vaccinatie. Informatie over vaccineren tijdens de zwangerschap (voorheen in Hoofdstuk 3) is nu opgenomen in paragraaf 2.4. Hoofdstuk 3 in deze richtlijn (versie 6.0) bevat een overzicht van de medische risicogroep en de medische hoogrisicogroep. In Hoofdstuk 11 is ‘uitnodiging’ veranderd naar ‘verwijzing’, aangezien er geen sprake meer is van een uitnodigingsproces.

Wijziging: handleiding COVID-19-vaccinatie van immuungecompromitteerde patiënten

  • 2 januari 2024. De handleiding is aangepast op het gewijzigde vaccinatiebeleid in 2024. Vanaf 1 januari 2024 is COVID-19-vaccinatie (coronaprik) beschikbaar voor zwangeren, voor volwassenen en kinderen uit medische hoogrisicogroepen (op advies van een behandelend arts) en voor personen die op individuele basis door een behandelend arts zijn verwezen voor vaccinatie.

Wijziging: LCI-richtlijn Zikavirusinfectie

  • 2 januari 2024. De paragraaf diagnostiek is toegevoegd en de oude bijlage 1 ('Diagnostiek zikavirus') is verwijderd; de paragraaf diagnostiek vervangt deze bijlage. Bijlage 2 'Zikavirus en zwangerschap' is hernummerd tot bijlage 1. De paragraaf diagnostiek is in 2019/2020 herzien door de subcommissie diagnostiek i.s.m. de NVMM en vastgesteld in januari 2020. Publicatie van de paragraaf is vertraagd als gevolg van de covid-pandemie.

December 2023

Herziening: LCI-richtlijn Groep A-streptokokken

  • 8 december 2023: Publicatie herziene richtlijn. De richtlijn is herzien onder leiding van Teske Schoffelen (RadboudUMC) En Linda Smid (RIVM-CIb). Vastgesteld LOI: 21 november 2023. De richtlijn is geheel herzien. Enkele belangrijke wijzigingen ten opzichte van de oude richtlijn:
    • Onder ‘Incubatieperiode’ zijn de incubatietijden van faryngitis en roodvonk aangepast conform de CDC informatie. Kraamvrouwenkoorts ‘incubatietijd’ is aangepast gebaseerd op de informatie uit het review van Hamilton et al (2012).
    • De paragraaf ‘Ziekteverschijnselen’ is uitgebreid herzien en opnieuw ingedeeld. Er is een algemeen overzicht van de ziektebeelden toegevoegd (eerder onder ‘pathogenese’). Voor de beschrijving van de ziektebeelden is gekozen voor een aangepaste indeling op basis van meldingsplicht.
    • Onder ‘Besmettelijke periode’ en ‘Besmettelijkheid’ is een duidelijk onderscheid gemaakt tussen respiratoire en huidinfecties. Besmettelijke periode van iGAS toegevoegd.
    • Toelichting bij de meldcriteria aangepast: toegevoegd dat een positieve broncho-alveolaire lavage (BAL) (of betrouwbare positieve sputumkweek) bij een GAS-pneumonie ook valt onder het criterium: ‘aantonen van Streptococcus pyogenes in materiaal afkomstig uit een normaal niet-steriele plaats in combinatie met het ontbreken van een ander micro-organisme dat het klinisch beeld kan verklaren’.
    • De paragraaf Maatregelen is aangepast qua opbouw. Voor de andere maatregelen is er een onderverdeling gemaakt naar (1) maatregelen bij invasieve infecties of puerperale koorts en/of sepsis, (2) maatregelen bij clusters van streptokokkeninfecties met huidverschijnselen.
    • De uitkomsten van de responsteams iGAS van 11 januari en 29 juni 2023 zijn verwerkt in de richtlijn en toegelicht in de onderbouwingsbijlage.
    • Revisie van de onderbouwingsbijlage met uitwerking van 2 uitgangsvragen:
      1. Is chemoprofylaxe effectief in het voorkomen van secundaire infecties onder huishoudcontacten of nauwe contacten van een indexpatiënt met een Groep A-streptokokken (GAS)-infectie?
      2. Welk antibioticum is (het meest) effectief als chemoprofylaxe bij huishoudcontacten dan wel nauwe contacten van indexpatiënten met iGAS/puerperale koorts of sepsis?
  • 14 december 2023: Bijlage 4 (Samenwerking GGD en huisartsen bij contacten van iGAS-patiënt) toegevoegd. In de tekst is een verwijzing naar deze bijlage opgenomen

Wijziging: uitvoeringsrichtlijn COVID-19-vaccinatie

  • 8 december 2023: De richtlijntekst is aangevuld met informatie over het vaccin Nuvaxovid XBB.1.5 (Novavax) voor personen van 12 jaar en ouder uit de doelgroepen van de coronaprik. Dit vaccin is beschikbaar vanaf week 50 (11 t/m 15 december 2023).

November 2023

Wijziging: LCI-richtlijn Mycoplasma pneumoniae-infectie

  • 15 november 2023: Het hoofdstuk Diagnostiek is herzien door de Subcommissie Diagnostiek i.s.m. de NVMM en vastgesteld op 24 mei 2022.

Wijziging: uitvoeringsrichtlijn COVID-19-vaccinatie (bijlagen)

  • 10 november 2023: De Comirnaty werkinstructies zijn aangepast; de houdbaarheid van de onaangeprikte flacons bij kamertemperatuur stond op 12 uur maar moet 24 uur zijn (rectificatie). Bij de werkinstructie voor 6 maanden t/m 4 jaar is op het voorblad een alinea toegevoegd met aanvullende maatregelen ter voorkoming van prikaccidenten, i.v.m. het ontbreken van een veiligenaaldsysteem waarvoor het gedoogbeleid per 31 december afloopt.

Wijziging: LCI-richtlijn Q-koorts

  • 8 november 2023: Publicatie herziene diagnostiekparagraaf. Het onderdeel Diagnostiek is herzien door de Subcommissie Diagnostiek i.s.m. de NVMM en vastgesteld op 11 oktober 2023.

Wijziging: LCI-rrichtlijn Echinokokkose

  • 7 november 2023: Naar aanleiding van ontwikkelingen in het voorkomen van de ziekte, is het hoofdstuk Epidemiologie geüpdatet.

Herziening: LCI-richtlijn Scabiës (concept)

  • 1 november 2023: In overleg is besloten de herziene conceptrichtlijn Scabiës, incl. bijlagen, eerder online te publiceren, wegens de persisterende verheffing, uniformering van adviezen en nieuwe wetenschappelijke inzichten omtrent de maatregelen en behandeling. De conceptrichtlijn zal, na de laatste fasen van het proces te hebben doorlopen, begin 2024 worden vastgesteld door het Landelijk Overleg Infectieziektebestrijding (LOI).

Oktober 2023

Herziening: draaiboek Soa- en hiv-partnermanagement (concept)

  • 24 oktober 2023: Het draaiboek is in 2023 herzien door Keziah Keizer (Soa Aids Nederland) met adviezen van Hannelore Götz (arts M+G, GGD Rotterdam/WASS). Het concept van de herziening is gepubliceerd in afwachting van definitieve versie na vaststelling door het LOI-seksuele gezondheid in januari 2024. Het behandelbeleid van sekspartners is aangepast o.b.v. de conceptversie van de herziene Multidisciplinaire richtlijn seksueel overdraagbare aandoeningen (MDR-soa) (publicatie verwacht mid 2024). Verder is aan ieder hoofdstuk een samenvatting toegevoegd, is terminologie aangepast (d.w.z. een positievere benadering, bijv. inlichten i.p.v. waarschuwen), en zijn literatuur, figuren en bijlagen geüpdatet.

Wijziging: LCI-richtlijn Scabiës

September 2023

Herziening: richtlijn Reiniging, desinfectie en sterilisatie in de openbare gezondheidszorg

  • 27 september 2023: Richtlijn is herzien onder leiding van Peter Molenaar en Fatmagül Şen-Kerpiçlik. Vastgesteld LOI: 19-09-2023. Publicatie online: 27-09-2023. Nieuw en anders in deze richtlijn ten opzichte van de oude richtlijn:
    • Desinfectieparagraaf is aangepast: In Nederland mogen oppervlakken en materialen alleen chemisch gedesinfecteerd worden met middelen die hiervoor zijn toegelaten door het College voor de toelating van gewasbeschermingsmiddelen en biociden (conform CTGB). De tekst is hiermee in lijn gebracht met het LCHV-beleid.
    • Handdesinfectieparagraaf is verwijderd. De nieuwe (concept)richtlijn beperkt zich tot reiniging, desinfectie en sterilisatie van oppervlakken en materialen. Voor informatie over handhygiëne wordt verwezen naar Algemene hygiënerichtlijn | RIVM en WIP-richtlijn handhygiëne [ZKH] | RIVM.
    • Daarnaast zijn tekstuele aanpassingen gedaan om het makkelijk leesbaar te maken, overbodige informatie is verwijderd, doorgelinkt of opgenomen als bijlage.

Wijziging: uitvoeringsrichtlijn COVID-19-vaccinatie

  • 22 september 2023: Versie 5.0. Geheel herzien n.a.v. aanpassing van de vaccinatiestrategie. Vanaf 2 oktober tot eind december 2023 kunnen mensen uit de medische (hoog)risicogroepen, personen vanaf 60 jaar, zwangeren en zorgmedewerkers met direct patiënt of cliëntcontact een (re)vaccinatie (de coronaprik) krijgen. Vanaf 2 oktober 2023 wordt gevaccineerd met het XBB.1.5 mRNA vaccin van BioNTech/Pfizer. Andere, eerder gebruikte vaccins worden per 2 oktober 2023 niet meer ingezet binnen het COVID-19-vaccinatieprogramma. Eén dosis van het XBB.1.5 mRNA vaccin van BioNTech/Pfizer volstaat, ongeacht het aantal eerder ontvangen vaccins. In individuele gevallen kan de behandelend specialist nog wel adviseren een (primaire) serie van meerdere vaccinaties te geven. In 2024 blijft de vaccinatie ook doorlopend beschikbaar voor zwangeren en voor volwassenen en kinderen uit de medisch hoogrisicogroepen.

Wijziging: handleiding COVID-19-vaccinatie van immuungecompromitteerde patiënten

  • 22 september 2023: Per 2 oktober wordt de vaccinatiestrategie aangepast op basis van het advies van de Gezondheidsraad (juni 2023) en het besluit van de (demissionair) minister van VWS. De handleiding is reeds hierop aangepast.

Augustus 2023

Wijziging: LCI-richtlijn Pneumokokkenziekte

  • 4 augustus 2023: In het hoofdstuk Preventie is de paragraaf 'Keuze vaccin voor de medische risicogroepen' aangepast op de beschikbaarheid van het 15- en 20-valente conjugaatvaccin.

Juli 2023

Wijziging: uitvoeringsrichtlijn COVID-19-vaccinatie

  • 31 juli 2023: het Jcovden (Janssen)-vaccin expireert vandaag voor zowel de basisserie als boostervaccinatie vanaf de leeftijd van 18 jaar. De richtlijn is hierop aangepast.

Wijziging: handleiding COVID-19-vaccinatie van immuungecompromitteerde patiënten

  • 12 juli 2023: Wijziging bij hervaccinatie: vanaf 1 juli 2023 met bivalent vaccin.

Herziening: factsheet Hepatitis B-vaccinatie

  • 5 juli 2023: Volledig herziene versie. Aangepast conform nieuw format, diverse geregistreerde vaccins toegevoegd (waaronder informatie over PreHeybri), informatie over postvaccinatie titercontrole toegevoegd.

Wijziging: LCI-richtlijn Mpox

  • 5 juli 2023: Flinke update met diverse wijzigingen t.a.v. de achtergrondinformatie. Geen invloed op praktijkvoering GGD'en. De update is 19-09-2023 vastgesteld door het LOI.

Wijziging: LCI-richtlijn Zikavirusinfectie

  • 4 juli 2023: Aanpassing Algemene preventieve maatregelen: afschaling van het reisadvies waarbij vrouwen wordt geadviseerd alleen na terugkomst uit een epidemisch gebied (gebied met een actuele uitbraak) om niet zwanger te worden tijdens een reis en de eerste maand na terugkomst. Ook de preconceptionele preventieve maatregelen gelden alleen na terugkomst uit een epidemisch gebied.

Wijziging: LCI-richtlijn COVID-19

  • 1 juli 2023: Per 1 juli 2023 is de groep-A-meldingsplicht voor COVID-19 vervallen. De richtlijn is hierop aangepast. Diverse bijlagen (zoals 'COVID-19 op schepen en in havens', 'COVID-19 aan boord van riviercruiseschepen' en 'COVID-19 aan boord van zeecruiseschepen') zijn om dezelfde reden vervallen.

Juni 2023

Wijziging: uitvoeringsrichtlijn COVID-19-vaccinatie

  • 30 juni 2023: Vanaf 1 juli wordt het bivalente vaccin Comirnaty Original/Omicron BA.4-5 ingezet voor zowel de basisserie als herhaalvaccinatie voor 12 jaar en ouder. Richtlijn hierop aangepast. Literatuurupdate over de kennis over post-vaccinatie-myocarditis/-pericarditis en -TTS. Apart hoofdstuk over vaccineffectiviteit.

Wijziging: LCI-richtlijn COVID-19

  • 23 juni 2023: Concept veterinaire informatie toegevoegd, in overleg met LOI. De veterinaire paragrafen zijn geschreven door Kees van der Ark en Tryntsje Cuperus (RIVM/CIb/Z&O) in samenwerking met Sacha Stoppelaar en Sabiena Feenstra (RIVM/CIb/LCI). [Deze veterinaire paragrafen zijn 19 september 2023 definitief vastgesteld door het LOI.]

Herziening: stappenplan Hepatitis B - chronisch

  • 22 juni 2023: Publicatie nieuwe versie stappenplan, vastgesteld LOVI: juni 2023. Aangepast vanwege de aanpassing van de NHG-Standaard Virushepatitis.

Herziening: stappenplan Leptospirose

  • 22 juni 2023: Publicatie nieuwe versie, vastgesteld LOVI: juni 2023. Aangepast omdat de extra surveillance voor leptospirose door het reflab (tegenwoordig het Expertisecentrum Leptospirose) stopt.

Wijziging: richtlijn Mpoxvaccinatie

  • 14 juni 2023: Richtlijn is op 6 juni 2023 vastgesteld door het LOI. Paragraaf Intervallen met andere vaccins is verplaatst naar hoofdstuk 3. Informatie over toekomstige kleinere leveringen is komen te vervallen.

Mei 2023

Wijziging: stappenplan soa

  • 23 mei 2023: De stappenplannen Anogenitale wratten, Gonorroe, Herpes genitalis, Hiv-infectie en Urogenitale chlamydia trachomatis-infectie en lymfogranuloma venereum zijn offline gehaald naar aanleiding van een besluit van de LOI-redactieraad Seksuele Gezondheid. In de praktijk blijken de stappenplannen voor soa's niet gebruikt te worden. De centra Seksuele Gezondheid gebruiken de eigen interne werkinstructies. Om deze reden, en omdat de stappenplannen zeer verouderd zijn, zijn deze stappenplannen offline gehaald.

Herziening: LCI-richtlijn Cholera

  • 19 mei 2023: Publicatie herziene versie. Nieuw en anders in deze richtlijn ten opzichte van de oude richtlijn:
    • Pathogenese: kolonisatie van de dunne darm als tweede belangrijke virulentiefactor toegevoegd. Rol van het microbioom toegevoegd.
    • Ziekteverschijnselen: onderscheid gemaakt in endemische en epidemische setting.
    • Immuniteit: onderzoek suggereert dat er een rol is van celgemedieerde immuniteit.
    • Besmettingsweg: via oppervlakken en objecten toegevoegd.
    • Besmettelijke periode: duur van uitscheiding aangepast van ‘enkele dagen na klinisch herstel’ naar ‘enkele dagen tot 2 weken na klinisch herstel’.
    • Epidemiologie: bijwerkt t/m 2022.
    • Immunisatie: aangevuld met informatie over Shanchol en Euvicol-Plus.
    • Behandeling: aangepast in overeenstemming met de SWAB-richtlijn.

Wijziging: LCI-richtlijn Botulisme

  • 17 mei 2023: Aanpassing hoofdstuk Behandeling. Termijn van toediening van botulinumantitoxine na start van symptomen is gewijzigd. Het advies om sensitisatietesten te doen, is komen te vervallen.

Herziening: factsheet Influenzavaccinatie

  • 3 mei 2023: Herziening van factsheets Influenzavaccinatie buiten het NPG en Influenzavaccinatie zwangeren; beide factsheets zijn samengevoegd, indicaties zijn bijwerkt met toevoeging van het GR-advies vaccinatie van werknemers: griep, effectiviteit is bijgewerkt a.d.v. nieuwe literatuur.

April 2023

Wijziging: draaiboek Seksuele gezondheid, het consult

  • 30 april 2023: In het deel 'Soa-gerelateerde syndromen' is het testbeleid bij ulceratieve klachten en proctitis geüpdatet n.a.v. de mpoxuitbraak in 2022.

Wijziging: LCI-richtlijn Dengue

  • 21 april 2023: Aanpassing Actieve immunisatie: in Nederland is het vaccin Qdenga® beschikbaar.

Wijziging: uitvoeringsrichtlijn COVID-19-vaccinatie

  • 17 april 2023: Vaccins Spikevax Original/Omicron (Moderna) en Comirnaty Original/Omicron BA.1 (Pfizer/BioNTech) worden vanaf vandaag niet meer ingezet binnen het COVID-19-vaccinatieprogramma . Voor 12 jaar en ouder: Comirnaty Original/Omicron BA.4-5 als herhaalprik. Op eigen verzoek of bij een contra-indicatie voor mRNA: Nuvaxovid en Jcvoden als herhaalprik (vanaf 18 jaar). 

Wijziging: handleiding COVID-19-vaccinatie van immuungecompromitteerde patiënten

  • 17 april 2023: Vanaf 17 april 2023 worden de vaccins Spikevax Original/Omicron (Moderna) en Comirnaty Original/Omicron BA.1 (Pfizer/BioNTech) niet meer gebruikt. Voor de extra herhaalvaccinatie wordt gebruik gemaakt van het BA.4-5 vaccin van BioNTech/Pfizer.
  • 5 april 2023: Aangepast naar aanleiding van introductie van mogelijkheid tot maatwerk voor individuele immuungecompromitteerde patienten in voorjaar 2023: een extra herhaalprik kan verkregen worden met een verwijsbrief van de behandelend specialist.

Wijziging: LCI-richtlijn Waterpokken

  • 14 april 2023: Aanpassingen gedaan op basis van de herziening van de FMS-richtlijn Varicella (2020). Twee indicaties toegevoegd voor pre-expositievaccinatie. Postexpositieprofylaxe aangepast: 1) indien VZIG niet beschikbaar of gecontra-indiceerd is, kunnen antivirale middelen overwogen worden; 2) postexpositieprofylaxe middels vaccinatie overwegen binnen 3 dagen i.p.v. 5 dagen; 3) bij gezonde kinderen en volwassenen wordt na expositie een afwachtend beleid geadviseerd, overweeg bij het ontwikkelen van symptomen vroegtijdige behandeling met antivirale middelen. Behandeling aangepast: behandel alle zwangeren met waterpokken om potentieel ernstige complicaties te voorkomen. Voor overige behandelindicaties zie de FMS-richtlijn.

Maart 2023

Wijziging: uitvoeringsrichtlijn COVID-19-vaccinatie

  • 24 maart 2023: Versie 4.0. Geheel herzien n.a.v. het besluit van de minister van VWS over de resterende adviezen rondom COVID-19. Vaccinatie blijft beschikbaar voor personen die nog geen basisserie of herhaalprik hebben ontvangen. Voor sommige patiënten met een medisch hoog risico kan een extra herhaalprik geïndiceerd zijn. Het advies om testen bij klachten passend bij COVID-19 vervalt. De adviezen over isolatie en het gebruik van PBM zijn aangepast.

Wijziging: LCI-richtlijn BRMO

  • 24 maart 2023: De diagnostiekparagraaf is herzien en vastgesteld op 17 maart 2023 door de Subcommissie diagnostiek i.s.m. de NVMM.

Wijziging: LCI-richtlijn COVID-19

  • 23 maart 2023: De diagnostiekparagraaf is herzien en vastgesteld door de Subcommissie diagnostiek i.s.m. de NVMM.
  • 21 maart 2023: Naar aanleiding van het 146e OMT-advies is de bijlage 'Regionale COVID-19-surveillance in de transitiefase - Toolkit voor GGD'en' vervallen.
  • 13 maart 2023: Naar aanleiding van het 146e OMT-advies en het vervallen van de test- en isolatieadviezen voor het algemene publiek, zijn de volgende bijlagen aangepast: Handreiking maatregelen bij clusters en lokale verheffingen van COVID-19, COVID-19 op schepen en in havens, COVID-19 aan boord van zeecruiseschepen, COVID-19 aan boord van riviercruiseschepen, Aandachtspunten rondom inzet van onvoldoende beschermde kwetsbare werknemer, Uitgangspunten testbeleid en inzet zorgmedewerkers buiten het ziekenhuis, Uitgangspunten PBM bij verzorging, verpleging of medische behandelingen buiten het ziekenhuis, en Uitgangspunten PBM bij Wmo-ondersteuning. Het stappenplan COVID-19 is vervallen.
  • 10 maart 2023: Naar aanleiding van het 146e OMT-advies zijn de test- en isolatieadviezen voor het algemene publiek vervallen. De richtlijn is hierop aangepast. Daarnaast zijn de volgende bijlagen vervallen naar aanleiding van de afschalingen: Informatiebrieven BCO, Handleiding voedingsindustrie, landbouw en groothandel, Handreiking neusverkouden kinderen, COVID-19 en overlijden, Noodzakelijk zittend vervoer, Ventilatie en COVID-19, Status validatie antigeensneltesten, Onderbouwing beleid mondneusmaskers, Onderbouwing grootschalig testen van personen zonder klachten, Onderbouwing t.b.v. symptomatologie COVID-19.

Wijziging: LCI-richtlijn Mpox

  • 22 maart 2023: De diagnostiekparagraaf is vastgesteld en gewijzigd door de subcommissie Diagnostiek i.s.m. NVMM.

Wijziging: LCI-richtlijn Tinea capitis

Wijziging: LCI-richtlijn Meningokokken

  • 21 maart 2023: Publicatie herziene diagnostiekparagraaf. Het onderdeel Diagnostiek is herzien door de Subcommissie Diagnostiek i.s.m. de NVMM en vastgesteld op 17 maart 2023.

Februari 2023

Wijziging: handleiding COVID-19-vaccinatie van immuungecompromitteerde patiënten

  • 27 februari 2023: Aanpassing handleiding naar aanleiding van de Gezondheidsraadadviezen voor kinderen met een medisch hoog risico tussen de 6 maanden t/m 4 jaar oud en 5 t/m 11 jaar oud. Voor beide groepen is een aangepaste dosering van het monovalente BioNTech/Pfizer vaccin beschikbaar.

Wijziging: uitvoeringsrichtlijn COVID-19-vaccinatie

  • 23 februari 2023: Herhaalvaccinatie aanbieden aan kinderen van 5 tot en met 11 jaar met een met een verhoogd medisch risico op ernstig beloop van COVID-19 door een ernstige onderliggende medische aandoening. Vaccinspecifieke informatie herhaalvaccinatie Comirnaty Original/Omicron voor kinderen van 5 t/m 11 jaar toegevoegd.

Wijziging: LCI-richtlijn Hand-voet-mondziekte

  • 22 februari 2023: Publicatie herziene diagnostiekparagraaf. Het onderdeel Diagnostiek is herzien door de Subcommissie Diagnostiek i.s.m. de NVMM en vastgesteld op 27 januari 2023.

Wijziging: LCI-richtlijn Groep A-streptokokkeninfectie

  • 10 februari 2023: De toelichting bij de meldingsplicht is aangepast conform het (Lab)Infact: 'Invasieve infecties met groep A-streptokokken (4)’. De meldingsplicht is aangepast wat betreft het melden van clusters conform de definitie van artikel 26-Wpg-instellingen.

Wijziging: LCI-richtlijn Virale hemorragische koorts - filovirussen

  • 7 februari 2023: Op 13 januari 2023 is de uitbraak van ebola in Oeganda officieel beëindigd verklaard. De endemische gebieden zijn naar aanleiding daarvan gewijzigd in bijlagen 1 en 2.

Wijziging: LCI-richtlijn Syfilis

  • 3 februari 2023: Update paragraaf Behandeling ter verduidelijking van de verschillende penicilline-preparaten.

Wijziging: LCI-richtlijn Pest

  • 1 februari 2023: Publicatie herziene diagnostiekparagraaf. Het onderdeel Diagnostiek is herzien door de Subcommissie Diagnostiek i.s.m. de NVMM en vastgesteld op 27 januari 2023.

Januari 2023

Wijziging: uitvoeringsrichtlijn COVID-19-vaccinatie

  • 13 januari 2023: COVID-19 vaccinatie aanbieden aan kinderen met een medisch hoog risico van 6 maanden tot en met 4 jaar oud. Opgenomen dat bij een medische contra-indicatie voor intramusculaire toediening subcutane vaccinatie overwogen kan worden. 

December 2022

Wijziging: LCI-richtlijn Virale hemorragische koorts - filovirussen

  • 23 december 2022: Bijlagen 1 en 2 zijn gewijzigd n.a.v. verandering in endemische gebieden Oeganda.
  • 16 december 2022: De casusdefinitie is verruimd; koorts OF aanwezigheid van een van de andere genoemde symptomen is voldoende om te voldoen aan de klinische criteria.

Wijziging: LCI-richtlijn Mpox

  • 15 december 2022: Mpox is van een A-ziekte naar een meldingsplichtige ziekte groep B1 overgegaan. De teksten onder Meldingsplicht en Meldingscriteria zijn hierop aangepast.

Wijziging: LCI-richtlijn COVID-19

Wijziging: LCI-richtlijn Scabiës

  • 9 december 2022: In bijlage 1 en 6 van de richtlijn is de behandeling van contacten aangescherpt. Huishoudcontacten en seksuele contacten worden, ongeacht klachten, twee keer behandeld, gelijktijdig met de index.

Wijziging: LCI-richtlijn Westnijlvirusinfectie

  • 1 december 2022: De diagnostiekparagraaf is vastgesteld op 14 oktober en gepubliceerd op 1 december 2022.

November 2022

Wijziging: richtlijn COVID-19

Oktober 2022

Wijziging: LCI-richtlijn Difterie

  • 25 oktober 2022: de antibiotica-adviezen (PEP en behandeling) zijn uitgebreid met andere macroliden (claritromycine en azitromycine) vanwege de lagere doseringsfrequentie en minder bijwerkingen dan erytromycine, conform de adviezen van de UK Health Security Agency.

Wijziging: LCI-richtlijn Leptospirose

  • 19 oktober 2022: Paragraaf Immunisatie aangepast. In Nederland is sinds 2022 voor mensen het vaccin Spirolept beschikbaar. Het kan worden ingezet als pre-expositieprofylaxe van leptospirose veroorzaakt door serogroep Icterohaemorrhagiae bij volwassenen met verhoogd blootstellingsrisico. Er wordt gewerkt aan een vaccin factsheet en een indicatieadvies.

Wijziging: uitvoeringsrichtlijn COVID-19-vaccinatie

  • 17 oktober 2022: Inzet van Nuvaxovid in de basisserie (12-17 jaar) en als revaccinatie (herhaalprik) vanaf 18 jaar. Informatie over het bivalente vaccin Comirnaty Original/Omicron BA 4-5 is toegevoegd. 

Wijziging: LCI-richtlijn COVID-19

September 2022

Wijziging: handleiding COVID-19-vaccinatie van immuungecompromitteerde patiënten

  • 26 september 2022: Update handleiding naar aanleiding van de herhaalprik in het najaar van 2022. Gespecificeerd dat ook bij hervaccinatie de basisserie gegeven wordt met monovalente vaccins gevolgd door een herhaalprik met het bivalente vaccin.

Wijziging: uitvoeringsrichtlijn COVID-19-vaccinatie

  • 16 september 2022: Versie 3.0. N.a.v. de start van de herhaalvaccinatiecampagne in het najaar van 2022 (herhaalprik) en het beschikbaar komen van bivalente mRNA-vaccins is de richtlijn geheel herzien. 

Wijziging: LCI-richtlijn COVID-19

Augustus 2022

Wijziging: uitvoeringsrichtlijn COVID-19-vaccinatie

  • 2 augustus 2022: Het vaccin van Janssen heeft een nieuwe naam: Jcovden. Voor kinderen is het vaccinatieadvies leeftijdsgebonden en hangt vooral samen met het risico op ernstige ziekte door COVID-19 voor de betreffende leeftijd. Als kinderen ouder worden, kan het zijn dat het advies anders wordt, zoals bij de overgang naar 12 en 18 jaar. Hoe hier mee om te gaan, is beschreven in een nieuwe paragraaf.

Wijziging: LCI-richtlijn COVID-19

Juli 2022

Nieuw: richtlijn Mpoxvaccinatie

  • 20 juli 2022: Publicatie uitvoeringsrichtlijn Mpoxvaccinatie

Wijziging: LCI-richtlijn Mpox

  • 19 juli 2022: Engelstalige informatiebrieven zijn toegevoegd.

Wijziging: LCI-richtlijn Leptospirose

  • 13 juli 2022: Aan de gerelateerde informatie is een link naar de Handreiking leptospirose in relatie tot zwemmen in oppervlaktewater toegevoegd.

Wijziging: draaiboek Aviaire influenza

  • 8 juli 2022: Naar aanleiding van het advies van het deskundigenberaad-zoöonosen van maart 2022 is het draaiboek aangepast.

Wijziging: uitvoeringsrichtlijn COVID-19-vaccinatie

  • 1 juli 2022: Het vaccin Nuvaxovid (Novavax) nu geregistreerd voor gebruik vanaf de leeftijd van 12 jaar (voorheen: vanaf 18 jaar). 

Wijziging: LCI-richtlijn COVID-19

Juni 2022

Wijziging: LCI-richtlijn Influenza

Wijziging: uitvoeringsrichtlijn COVID-19-vaccinatie

  • 14 juni 2022: De informatie over vaccinatie tijdens het geven van borstvoeding is uitgebreid. Comirnaty (Pfizer/BioNTech) is voor personen vanaf 12 jaar nu ook beschikbaar als kant-en-klaar (ready-to-use) vaccin (30 µg; 0,3 ml). 

Wijziging: LCI-richtlijn Rabiës

  • 1 juni 2022: In de richtlijn en bijlage 2 is het volgende aangepast: Het advies om bij type III-verwonding met MARIG/ERIG toediening alleen het WHO-essenschema toe te passen is omgezet. Zowel Zagrebschema als Essenschema kunnen worden toegepast bij immuuncompetente personen.

Wijziging: LCI-richtlijn COVID-19

Mei 2022

Nieuw: LCI-richtlijn Mpox

  • 27 mei 2022: Eerste versie gepubliceerd. Vóór deze eerste versie was informatie m.b.t. Mpox opgenomen in de richtlijn Pokken.

Wijziging: LCI-richtlijn Pokken

  • 27 mei 2022: De informatie over Mpox die in de periode 20 t/m 26 mei aan deze richtlijn was toegevoegd (inclusief bijlagen) is uit deze richtlijn verwijderd en opgenomen in de nieuwe richtlijn Mpox (apenpokken).
  • 22 mei 2022: Aanpassingen in de richtlijn in verband met meldingsplicht groep A voor Mpox. Informatie is eerder gedeeld in (Lab)Infact Monkeypox 1 t/m 4.

Wijziging: LCI-richtlijn Scabiës

  • 9 mei 2022: Update Bijlage 1: Behandeling, inclusief middelen en (contra-)indicaties: 1) ivermectine als therapeuticum gelijkwaardig aan permetrine, 2) 2 doses ivermectine noodzakelijk, 3) ivermectine al bij lichaamsgewicht vanaf 4 kg, 4) permetrine 12 uur op de huid laten, 5) afstemming tussen dermatoloog, huisarts en GGD geëxpliciteerd.

Wijziging: LCI-richtlijn COVID-19

April 2022

Herziening: LCI-richtlijn Pest

  • 25 april 2022: Publicatie geüpdatete richtlijn, onder leiding van Dr. Christine Schout, arts M&G infectieziektebestrijding, GGD regio Utrecht. Door het LOI vastgesteld op 25 januari 2022.

Wijziging: handleiding COVID-19-vaccinatie van immuungecompromitteerde patiënten

  • 20 april 2022: Aanpassing advies 2e booster (herhaalprik) voor personen met hiv op verzoek van medische beroepsgroep. Geen einddatum meer voor derdepriktraject. Interval tussen prikken basisserie in geval van hervaccinatie aangepast van 1 maand naar 4 weken.
  • 5 april 2022: Indicatiestelling en route tweede boostervaccinatie (“herhaalprik”) voor (ernstig) immuungecompromitteerden. Opname van de route voor hervaccinatie na allogene stamceltransplantatie of na stoppen van B-cel-depleterende therapie. Beschikbaarheid Novavax toegevoegd. Openstelling VWS van 1e boostervaccinatie voor adolescenten van 12 t/m 17 jaar. Basisserie voor kinderen van 5 t/m 11 jaar geüpdatet: na infectie enkel nog indicatie voor volledige basisserie bij kinderen met hoog medisch risico.

Wijziging: uitvoeringsrichtlijn COVID-19-vaccinatie

  • 11 april 2022: De informatie over de herhaalvaccinatie bij mensen met ernstige immuunsuppressie is aangepast. De groepen die worden uitgenodigd zijn opgenomen in de richtlijn. 
  • 5 april 2022: Indicatie voor de herhaalprik aangepast: per 26 maart ook aangeboden aan 60-69 jaar. Het is per 23 maart 2022 ook mogelijk om, op verzoek, een boostervaccinatie met het COVID-19-vaccin van Janssen te krijgen. De informatie over myocarditis en pericarditis is uitgebreid naar aanleiding van nieuwe studie resultaten en aangevuld met de opties voor het vervolgvaccinatiebeleid na een dergelijke bijwerking na vaccinatie. Toegevoegd dat na een stamceltransplantatie of een B-cel-depleterende therapie de patiënt in aanmerking komt voor een hervaccinatie, waarbij de patiënt de complete vaccinatiereeks nogmaals doorloopt. Verduidelijkt dat de basisserie bij voorkeur in een homoloog schema gegeven wordt. Een heterologe basisserie wordt ook goedgekeurd en kan met informed consent gegeven worden. Toegevoegd: het beleid bij per abuis toegediende boosterdosering Spikevax (Moderna) in de basisserie aan een jongere.

Wijziging: LCI-richtlijn Polio

  • 8 april 2022: Onder Diagnostiek is de wijze van verzending geactualiseerd.

Wijziging: draaiboek Polio

  • 6 april 2022: Hoofdstuk 7 is geactualiseerd.

Wijziging: LCI-richtlijn COVID-19

Maart 2022

Nieuw: handreiking Vluchtelingen Oekraïne en infectieziekten

  • 21 maart 2022: Eerste versie gepubliceerd.

Wijziging: draaiboek Asielzoekers

  • 8 maart 2022: De checklists voor hygiëne op opvanglocaties door gemeenten en door COA zijn geüpdatet. Dit zijn dynamische documenten die aan actualiteit worden aangepast.

Wijziging: uitvoeringsrichtlijn COVID-19-vaccinatie

  • 1 maart 2022: Boostervaccinatie met Comirnaty (Pfizer/BionTech) per 7 maart 2022 beschikbaar voor jongeren vanaf 12 jaar. Vaccin Nuvaxovid (Novavax) per 14 maart 2022 beschikbaar als vaccin voor de basisserie. Na een basisserie met Janssen volstaat 1 boostervaccinatie. Hoewel het de voorkeur heeft om voor de boostervaccinatie een mRNA-vaccin te gebruiken, is het mogelijk om het COVID-19-vaccin van Janssen op indicatie te gebruiken (individuele uitzonderingssituatie). Omdat er geen aanwijzingen zijn voor interactie tussen COVID-19-vaccins en andere vaccins, en het voor de bewaking van bijwerkingen niet meer nodig is om een interval te hanteren, zijn de intervallen met andere vaccins vervallen.

Wijziging: LCI-richtlijn COVID-19

Februari 2022

Wijziging: uitvoeringsrichtlijn COVID-19-vaccinatie

  • 28 februari 2022: Tweede booster aanbieden aan mensen van 70 jaar en ouder, bewoners van verpleeghuizen, mensen met het syndroom van Down en specifieke patiëntengroepen met een gecompromitteerd immuunsysteem die een onvoldoende immuunrespons op de primaire vaccinatiereeks hadden wanneer zij langer dan 3 maanden geleden de eerste booster hebben ontvangen. Jongeren van 12 t/m 17 jaar die de bassiserie hebben afgerond, krijgen de mogelijkheid om een boostervaccinatie te ontvangen. Het advies om op de vaccinatielocatie na iedere 3-4 vaccinaties de handen te desinfecteren is vervallen. 
  • 14 februari 2022: Informatie toegevoegd over extra vaccinatie voor individuele uitzonderingssituaties zonder medische indicatie (een vaccinatie die wordt toegediend buiten de gestelde medische indicaties in deze richtlijn om). Nieuwe paragraaf opgenomen over extra vaccinaties voor individuele uitzonderingssituaties zonder medische indicatie.

Wijziging: LCI-richtlijn COVID-19

Januari 2022

Wijziging: uitvoeringsrichtlijn COVID-19-vaccinatie

  • 24 januari 2022: Gewijzigd advies over COVID-19-vaccinatie voor kinderen van 5 t/m 11 jaar: kinderen die niet tot de medische hoogrisicogroep behoren hoeven na een doorgemaakte COVID-19 geen vaccinatie; gezonde kinderen van 5 t/m 11 jaar die de eerste COVID-19-vaccinatie hebben gehad en vervolgens COVID-19 hebben doorgemaakt, is een tweede vaccinatie niet langer geadviseerd. Standpunt NIV: geen contra-indicatie voor vaccinatie met een mRNA-vaccin bij patiënten die eerder na COVID-19 Vaccine Janssen of Vaxzevria (AstraZeneca) een trombose met trombocytopenie syndroom (TTS) hebben doorgemaakt. Van Comirnaty (Pfizer/BioNTech) is nu een kant-en-klaar product op de markt (hoeft niet opgelost te worden).
  • 7 januari 2022: De tabel over de boostervaccinatie en de geïndiceerde groepen is aangepast aan de situatie in 2022. Vanaf 24 januari 2022 worden de kinderen van 5 t/m 11 jaar zonder een verhoogd medisch risico uitgenodigd voor de COVID-19-vaccinatie. Nieuw vaccin: Nuvaxovid (vaccin van fabrikant Novavax); goedgekeurd voor mensen van 18 jaar en ouder. 

Wijziging: LCI-richtlijn COVID-19

December 2021

Wijziging: handleiding COVID-19-vaccinatie van immuungecompromitteerde patiënten

  • 28 december 2021: Overzicht vaccinatietrajecten bij de verschillende categorieën immuungecompromitteerde patiënten opgenomen in de samenvatting. Veranderingen bij vaccinatieadvies rond toediening van B-cel-depleterende therapie. Aanpassingen vanwege noodzaak tot toedienen van een boostervaccinatie aan alle personen van 18 jaar en ouder 3 maanden na de laatste vaccindosis, ongeacht of er eerder 2 of 3 vaccinaties zijn toegediend. Veranderingen in het programma: AstraZeneca-vaccin niet meer beschikbaar en Novavax-vaccin per voorjaar 2022 beschikbaar. Ringvaccinatie van huishoudcontacten van 5-11 jaar wordt mogelijk per eind januari 2022 door vaccinatie met kinderdosering van het Pfizer/BioNTech-vaccin. Toediening van een geheel nieuwe basisserie alleen bij selecte groepen geïndiceerd.

Wijziging: uitvoeringsrichtlijn COVID-19-vaccinatie

  • 23 december: Bij jongeren en jongvolwassenen verhoogd risico op myo- en pericarditis na Spikevax (Moderna) ten opzichte van Comirnaty (Pfizer/BioNTech) (hoewel de bijwerking nog steeds zeldzaam is); daarom leeftijdsgrens voor Spikevax van 45 jaar en ouder. De tabellen met het overzicht voor de boostervaccinatie geïndiceerde leeftijdsgroepen/geboortecohorten zijn aangepast. 
  • 16 december 2021: Vaccinatie van kinderen van 5 t/m 11 jaar met een aangepaste kinderdosis van Cormirnaty (Pfizer/BioNTech): eerst de kinderen met verhoogd medisch risico op een ernstig beloop van COVID-19 en op complicaties na COVID-19, daarna voor alle kinderen van 5 tot en met 11 jaar, die (of wiens ouders) dit willen. Voor deze leeftijdsgroep gelden andere intervallen tussen de vaccinaties en er wordt een kinderdosering gebruikt. Interval booster-laatste vaccinatie basisserie verkort naar 3 maanden. Ook het interval na een doorgemaakte COVID-19 is teruggebracht naar 3 maanden.
  • 8 december 2021: Versie 2.0. De uitvoeringsrichtlijn is geheel herzien vanwege de aanstaande campagne boostervaccinaties. De vaccinatiecampagne voor kinderen is nog in voorbereiding.

Wijziging: LCI-richtlijn COVID-19

November 2021

Wijziging: uitvoeringsrichtlijn COVID-19-vaccinatie

  • 29 november 2021: Advies Gezondheidsraad over COVID-19-boostervaccinatie voor mensen met downsyndroom: omdat deze groep wat betreft ziektelast door COVID-19 vergelijkbaar is met de groep mensen van 60 jaar en ouder, volwassenen van 18 jaar en ouder versneld boostervaccinatie aanbieden met mRNA-vaccin, ongeacht het eerder toegediende vaccin.

Wijziging: draaiboek Artikel 26-meldingen Wpg-instellingen

  • 3 november 2021: De verwijzingen naar de aparte bijlage m.b.t. opvanglocaties voor asielzoekers zijn vervangen naar verwijzingen naar het draaiboek Infectieziekten in opvangcentra voor asielzoekers. De aparte bijlage is daarmee komen te vervallen. Informatie in dit draaiboek afwijkend van het draaiboek asielzoekers is aangepast.

Wijziging: LCI-richtlijn COVID-19

Oktober 2021

Wijziging: factsheet Pneumokokkenvaccinatie

  • 29 oktober 2021: Onder 8. Interacties aangepast dat conjugaatvaccin gelijktijdig kan worden toegediend met quadrivalente (i.p.v. trivalente) geïnactiveerde seizoenvaccin tegen influenza. Toegevoegd onder 11. Vaccinatieprogramma's: in het najaar van 2021 ontvangen mensen geboren tussen 01-01-1948 en 31-12-1952 een uitnodiging van de huisarts voor een gratis pneumokokkenprik.

Wijziging: uitvoeringsrichtlijn COVID-19-vaccinatie

  • 25 oktober 2021: Vanaf 1 november 2021 wordt er in Nederland gestopt met het vaccineren met Vaxzevria (AstraZeneca). Bij personen vanaf 12 jaar die ernstig immuungecompromitteerd zijn, kan ten minste 28 dagen na de 2e dosis Comirnaty (Pfizer) of Spikevax (Moderna) een 3e dosis kan worden toegediend. Immuuntrombocytopenie (ITP) toegevoegd onder bijwerkingen Vaxzevria. ITP en veneuze trombo-embolie toegevoegd onder bijwerkingen Janssen.

  • Wijziging: LCI-richtlijn Febris recurrens

    • 12 oktober 2021: Nieuw hoofdstuk Diagnostiek toegevoegd (vastgesteld in september 2021 door de Subcommissie diagnostiek, met medewerking van de NVMM).

Wijziging: LCI-richtlijn Zesde ziekte

  • 12 oktober 2021: Nieuw hoofdstuk Diagnostiek toegevoegd (vastgesteld in september 2021 door de Subcommissie diagnostiek, met medewerking van de NVMM).

Wijziging: LCI-richtlijn Groep A-streptokokkeninfectie

  • 12 oktober 2021: Nieuw hoofdstuk Diagnostiek toegevoegd (vastgesteld in september 2021 door de Subcommissie diagnostiek, met medewerking van de NVMM).

Wijziging: LCI-richtlijn Schistosomiasis

  • 12 oktober 2021: Nieuw hoofdstuk Diagnostiek toegevoegd (vastgesteld in september 2021 door de Subcommissie diagnostiek, met medewerking van de NVMM).

Wijziging: LCI-richtlijn Westnijlvirusinfectie

  • 5 oktober 2021: De update van juni 2021 is aangevuld met een aantal kleine wijzigingen en aanscherpingen en vastgesteld door het LOI in september 2021.

Wijziging: LCI-richtlijn COVID-19

September 2021

Wijziging: factsheet Influenzavaccinatie

  • 29 september 2021: De tekst is aangepast n.a.v. het nieuwe advies van de Gezondheidsraad over indicatie voor influenzavaccinatie.

Wijziging: uitvoeringsrichtlijn COVID-19-vaccinatie

  • 27 september 2021: toegevoegd dat de volgende aandoeningen geen contra-indicatie zijn voor vaccinatie: chronische spontane urticaria en chronische induceerbare urticaria; idiopathisch angio-oedeem, medicatie (zoals ACE-remmers)-gerelateerd angio-oedeem en hereditair angio-oedeem; mastocytose en mestcelactivatiesyndroom.
  • 16 september 2021: Informatie toegevoegd over de additionele (3e) COVID-19-vaccinatie voor immuungecompromitteerde patiënten die met de huidige basisseries COVID-19-vaccinaties onvoldoende immuniteit hebben opgebouwd. (zie ook de Handleiding COVID-19-vaccinatie van immuungecompromitteerde patiënten). 

Wijziging: LCI-richtlijn Influenza

  • 20 september 2021: Onder Preventie is de tekst aangepast n.a.v. het nieuwe advies van de Gezondheidsraad over indicatie voor influenzavaccinatie.

Wijziging: handleiding COVID-19-vaccinatie van immuungecompromitteerde patiënten

  • 15 september 2021: Aanpassingen vanwege advisering tot een 3e dosis bij selecte groepen van ernstig-immuungecompromitteerde patiënten. Aanpassingen van het vaccinatieprogramma om nu ook personen van 12 jaar of ouder te vaccineren zijn opgenomen. 

Nieuw: beleid Exotische steekmuggen

  • 8 september 2021: Een geactualiseerde versie van het document 'Beleid bij invasieve exotische steekmuggen in Nederland' is gepubliceerd. Dit document was in november 2019 van de website gehaald, omdat de informatie was verouderd. De nieuwe versie is op 7 september in het LOI vastgesteld. Het document geeft een toelichting op het Nederlandse beleid, noemt de betrokken organisaties en gaat nader in op de rol van de GGD binnen dit beleid.

Wijziging: LCI-richtlijn COVID-19

Augustus 2021

Wijziging: factsheet Meningokokken ACWY-vaccinatie

  • 30 augustus 2021: Onder kopje '10 Beschermingsduur en revaccinatie' toegevoegd: 'Na toediening op de leeftijd van 11 jaar of ouder is de werkingsduur van het vaccin minimaal 10 jaar (zie bijsluiter). Dit was voorheen 5 jaar en is in 2021 aangepast op basis van resultaten van langere termijn follow-up.'

Wijziging: uitvoeringsrichtlijn COVID-19-vaccinatie

  • 30 augustus 2021: Het interval voor de COVID-19-vaccinatie na alle COVID-19-behandelingen in het ziekenhuis is gelijkgetrokken: altijd een interval van minimaal 12 weken na ontslag.
  • 23 augustus 2021: Het advies om jongeren uit de groep ernstig immuungecompromitteerden slechts één vaccinatie te geven na een doorgemaakte COVID-19 is vervallen o.b.v. nieuwe informatie over myo- en pericarditis na vaccinatie; een 2e vaccinatie na het doormaken van COVID-19 kan nu overwogen worden. Tekst over simultaan vaccineren aangepast: een geplande vaccinatie in het kader van het RVP, de influenzavaccinatie voor ouderen en de pneumokokkenvaccinatie voor ouderen hebben in principe voorrang op een COVID-19-vaccinatie. 
  • 9 augustus 2021: Nieuwe versie bijlage 'Beoordelen van een voor allergie verdachte reactie na COVID-19-vaccinatie'. De informatie over de werkzaamheid en effectiviteit van de 4 vaccins is uitgebreid.
  • 2 augustus 2021: Spikevax goedgekeurd voor jongeren vanaf 12 jaar. Voor deze leeftijdsgroep is dezelfde vaccinatieserie en dosering van toepassing als voor 18 jaar en ouder. Standpunt NVOG geactualiseerd: geen bezwaar tegen vaccinatie in de periconceptionele fase en het 1e trimester van de zwangerschap. Guillain-barrésyndroom toegevoegd als zeer zeldzame bijwerking van Vaxzevria en Janssen (geen verband gezien bij de mRNA-vaccins).

Wijziging: LCI-richtlijn COVID-19

Juli 2021

Wijziging: factsheet HPV-vaccinatie

  • 16 juli 2021: Het hele document is geactualiseerd om de huidige stand van zaken te reflecteren.

Wijziging: uitvoeringsrichtlijn COVID-19-vaccinatie

  • 15 juli 2021: Vanaf begin juli 2021 komen alle jongeren van 12 tot 17 jaar in aanmerking voor vaccinatie met Comirnaty. Mensen die eerder het zeer zeldzame, maar zeer ernstige systemisch capillairleksyndroom hebben gehad, mogen niet worden gevaccineerd met het COVID-19 Vaccine Janssen. De streefintervallen tussen 2 vaccinaties van Comirnaty en Spikevax zijn aangepast: Comirnaty minimaal 21 dagen, Spikevax minimaal 28 dagen. Pericarditis en myocarditis zijn aangemerkt als bijwerking van de vaccins Comirnaty en Spikevax. Het advies voor het interval tussen een vaccin uit het buitenland of een vaccin uit een trial én een mRNA-vaccin is nu 28 dagen of langer. Ten slotte is toegevoegd dat een geplande vaccinatie in het kader van het Rijksvaccinatieprogramma voorrang heeft op een COVID-19-vaccinatie.
  • 12 juli 2021: Heterologe vaccinatie met 1e dosis Vaxzevria gevolgd door 2e dosis Comirnaty is nu mogelijk. Homologe vaccinaties blijven echter de standaard. Andere vaccincombinaties dan Vaxzevria gevolgd door Comirnaty worden niet geadviseerd. Link toegevoegd naar WHO-handreiking voor het herkennen en beoordelen van stressreacties (versus anafylactische reacties) gerelateerd aan de vaccinatie. Link toegevoegd naar evaluatie van PRAC over myocarditis en pericarditis na vaccinatie met mRNA-vaccin. Interval tussen de toediening COVID-19-vaccin en ander vaccin aangepast: was minimaal 7 dagen, nu minimaal 14 dagen.
  • 02 juli 2021: De naam COVID-19 Vaccine Moderna is gewijzigd in Spikevax. Vaccinatie van adolescenten van 12-17 jaar toegevoegd. Vaccinatie na deelname aan een COVID-19-vaccinatiestudie is verhelderd.

Wijziging: LCI-richtlijn COVID-19

Juni 2021

Wijziging: LCI-richtlijn Westnijlvirusinfectie

  • 28 juni 2021: Update van juni 2021 (voorlopige versie, officiële vaststelling LOI volgt in september 2021). Belangrijkste wijzigingen in deze update n.a.v. autochtone transmissie in 2020:
    • Het berichten van en refereren aan risico op autochtone transmissie.
    • De adaptatie in de maatregelen waarbij professionals wordt gevraagd om te onderzoeken, via een vragenlijst, of de infectie in Nederland is opgelopen. En zo ja, te kijken of er vastgesteld kan worden of de infectie in een nieuw gebied opgelopen is. Deze informatie is essentieel voor 1) Sanquin om de bloedveiligheid te kunnen bewaken en 2) voor publieksvoorlichting.
    • Actualisatie van tekst en literatuur.

Wijziging: uitvoeringsrichtlijn COVID-19-vaccinatie

  • 18 juni 2021: Contra-indicatie voor Vaxzevria bij personen die eerder een episode van SCLS (systemisch capillair leksyndroom) hebben gehad.  
  • 11 juni 2021: Advies Gezondheidsraad om jongeren 12 t/m 17 jaar te vaccineren met Comirnaty opgenomen. Toegevoegd: beleid voor jongeren van 12 t/m 17 jaar na een SARS-CoV-2-infectie (wijkt af van beleid voor volwassen): 1 vaccinatie altijd voldoende, ook in geval van immuungecompromitteerden. Contra-indicatie COVID-19 doorgemaakt: langer interval aanhouden na begin van de symptomen of de positieve testuitslag: 8 weken (was voorheen 4 weken); geldt zowel voor de 1e als voor de 2e vaccinatie. 
  • 4 juni 2021: De nieuwe internationaal gehanteerde afkorting voor de combinatie van trombose en trombocytopenie na COVID-19-vaccinatie is TTS: thrombosis with thrombocytopenia syndrome (TTS) following COVID-19 vaccination. Deze afkorting wordt vanaf nu gehanteerd in de richtlijn in plaats van de voorheen gebruikte afkorting VITT. Paragraaf 'COVID-19 doorgemaakt: beleid over vaccinatie na een doorgemaakte COVID-19' herzien: termijn van 6 maanden voorafgaand aan eenmalige vaccinatie losgelaten o.b.v. recente studies. Informatie over zwangerschap staat nu in aparte paragraaf (aangezien zwangerschap geen relatieve contra-indicatie meer is). Toegevoegd aan opsomming 'geen contra-indacaties': trombose zonder trombocytopenie en trombocytopenie zonder trombose. 

Wijziging: handleiding COVID-19-vaccinatie van immuungecompromitteerde patiënten

  • 17 juni 2021: Op diverse plekken in de richtlijn stond nog vaccinadvies na een doorgemaakte COVID-19 bij personen zonder afweerstoornissen indien de infectie minder dan 6 maanden geleden heeft plaatsgevonden. Dit is inmiddels losgelaten en het gecursiveerde deel is daarom vervallen voor die groep personen. Voor immuungecompromitteerde patiënten verandert er niks.

Wijziging: LCI-richtlijn Vlektyfus

  • 08 juni 2021: Nieuwe paragraaf Diagnostiek toegevoegd (vastgesteld in april 2021 door de Subcommissie diagnostiek, met medewerking van de NVMM).

Wijziging: LCI-richtlijn Mazelen

Wijziging: LCI-richtlijn Listeriose

  • 4 juni 2021: Nieuwe paragraaf Diagnostiek toegevoegd (vastgesteld 12 maart 2021 door de Subcommissie diagnostiek, met medewerking van de NVMM).

Wijziging: LCI-richtlijn Hepatitis A

  • Juni 2021: Nieuwe paragraaf Diagnostiek toegevoegd (vastgesteld in maart 2021 door de Subcommissie diagnostiek, met medewerking van de NVMM).

Wijziging: LCI-richtlijn COVID-19

Mei 2021

Wijziging: uitvoeringsrichtlijn COVID-19-vaccinatie

  • 21 mei 2021: Onder bijwerkingen staat nu vermeld dat er mogelijk een oorzakelijk verband is tussen het vaccin en tijdelijke zwellingen in het gezicht bij mensen met fillers. Tweede mRNA-vaccinatie (Comirnaty, Moderna) bij voorkeur 35-42 dagen na de 1e vaccinatie. Interval Vaxzevria aangepast: 6-14 weken tussen de 2 doses. M.b.t. bijwerking VITT links naar recente publicaties toegevoegd. Vaccinatiebeleid bij trombose, embolieën of bloedingen beschreven. Bij Janssen: indien er minder dan 90% van de aanbevolen dosis is toegediend, dient meteen na de onvolledige dosis nog een volledige dosis te worden toegediend (dit is nodig omdat er maar eenmalig gevaccineerd wordt met Janssen).
  • 7 mei 2021: In paragraaf over COVID-19 doorgemaakt en daarna eenmaal gevaccineerd is nog een extra groep benoemd: voor mensen die vallen onder de brede groep medische indicatie en met een (vermoede) immuunstoornis of twijfel of de vaccinatierespons voldoende goed zal zijn, kan een tweede vaccinatie van toepassing zijn ook na het doormaken van COVID-19. Zie ook de handleiding immuungecompromitteerde patiënten.

Nieuw: stappenplan Invasieve pneumokokkenziekte

  • 8 mei 2021: Nieuw Verpleegkundig Stappenplan Infectieziekten gepubliceerd naar aanleiding van de nieuwe meldingsplicht voor 60-plussers.

Nieuw: stappenplan Malaria

  • 8 mei 2021: Nieuw Verpleegkundig Stappenplan Infectieziekten Malaria gepubliceerd naar aanleiding van het verlopen van het vorige stappenplan.

Wijziging: LCI-richtlijn Hivinfectie

  • 7 mei 2021: In paragraaf Besmettingsweg is het tranmissierisico bij een ondetecteerbare viral load van verwaarloosbaar klein naar effectief nul aangepast. 

Wijziging: handleiding COVID-19-vaccinatie van immuungecompromitteerde patiënten

  • 7 mei 2021: AstraZeneca-vaccin (Vaxzevria) o.b.v. advies Gezondheidsraad nu voor personen ouder dan 60 jaar . Het Jcovden-vaccin wordt nu ook genoemd, omdat dit nu geregistreerd is. Een enkele dosis mRNA-vaccin bij ernstig immuungecompromitteerde patiënten die in de laatste 6 maanden COVID-19 hebben doorgemaakt, wordt niet geadviseerd, in tegenstelling tot het advies bij niet-immuungecompromitteerde patiënten.

Wijziging: LCI-richtlijn COVID-19

April 2021

Wijziging: uitvoeringsrichtlijn COVID-19-vaccinatie

  • 30 april 2021: Een aangetoonde ernstige en/of onmiddellijke allergische reactie na een eerdere toediening van een COVID-19-vaccin is een absolute contra-indicatie voor alle COVID-19-vaccins, niet alleen voor het betreffende merk. Een medische behandeling is in principe een contra-indicatie voor een tweede vaccinatie. Beleid voor zwangere vrouwen aangepast: vaccineren met een van beide mRNA-vaccins. Optimale interval Vaxzevria: 12 weken of langer en bij voorkeur niet korter dan 10 weken. Standpunt NIV over COVID-19-vaccinaties en trombose in de voorgeschiedenis opgenomen: geen contra-indicatie voor patiënten met aangeboren stollingsneiging, het gebruik van antistollingsmiddelen of trombosegeschiedenis. 
  • 21 april 2021: De zeer zeldzame bijwerking VITT nu ook als bijwerking van COVID-19 Vaccine Janssen erkend, vergelijkbaar met dezelfde zeldzame bijwerking van Vaxzevria. Link naar KNMG-wegwijzer Toestemming en informatie bij behandeling minderjarigen toegevoegd.
  • 19 april 2021: Het advies van de Gezondheidsraad om jongeren geboren in 2003, 2004 en 2005 die behoren tot de hoogrisicopatiëntengroep te vaccineren met Comirnaty is verwerkt. Verlenging van het interval bij de mRNA-vaccins. Informatie over de zeer zeldzame bijwerking van een combinatie van trombose en trombocytopenie (VITT) bij Vaxzevria toegevoegd. Tekst over trombopenie als bijwerking aangepast. 
  • 9 april 2021: O.b.v. advies Gezondheidsraad wordt Vaxzevria (vaccin van AstraZeneca) ingezet voor mensen van 60 jaar en ouder (geboren in 1960 of eerder) vanwege een waarschijnlijk causaal verband tussen Vaxzevria en de zeldzame combinatie van trombose en trombocytopenie (VIPIT). Vooralsnog is de bijwerking zeer zeldzaam. Er is een trend dat de bijwerking meer voorkomt op jongere leeftijd. Voor mensen jonger dan 60 jaar is het advies om met een ander vaccin dan dat van AstraZeneca te vaccineren. Omdat bij ouderen het risico op ernstige ziekte en sterfte door COVID-19, vooral na de leeftijd 60 jaar, vele malen hoger is dan het risico op de bijwerking, adviseert de Gezondheidsraad in de huidige fase van de pandemie zo veel mogelijk van de beschikbare vaccins, inclusief dat van AstraZeneca, in te zetten bij ouderen vanaf 60 jaar. 
  • 1 april 2021: Informatie over nieuw vaccin COVID-19 Vaccine Janssen toegevoegd. Vaxzevria is de nieuwe naam van het COVID-19 vaccin van AstraZeneca.

Wijziging: LCI- richtlijn Westnijlvirusinfectie

  • 2 april 2021: Meldcriteria zijn gewijzigd.

Wijziging: LCI-richtlijn COVID-19

Maart 2021

Wijziging LCI-richtlijn Pneumokokkenziekte

  • 29 maart 2021: Per 1 april 2021 is een invasieve pneumokokkeninfectie niet alleen bij kinderen geboren vanaf 2006, maar ook bij personen van 60 jaar of ouder een meldingsplichtige ziekte groep C.

Wijziging: uitvoeringsrichtlijn COVID-19-vaccinatie

  • 25 maart 2021: Aangevuld n.a.v. de nieuwe bijsluitertekst van AstraZeneca, vanwege het signaal dat een combinatie van trombose en trombocytopenie is waargenomen na vaccinatie met COVID-19 Vaccine AstraZeneca, hoewel het zeer zeldzaam is. Links naar Veelgestelde juridische vragen en antwoorden over COVID-19-vaccinatie en naar website NVZA.
  • 15 maart 2021: Aangepast n.a.v. advies Gezondheidsraad over vaccinatie na een doorgemaakte COVID-19 en het loslaten van de leeftijdsgrens van 65 jaar voor het COVID-19 Vaccine AstraZeneca. Procedure voor het doortrekken van 1 vaccinflacon naar de volgende vaccinflacon om zoveel mogelijk doses uit de vaccinflacons te kunnen halen, geldt nu voor alle COVID-19-vaccins en niet alleen voor Comirnaty. Interval tussen COVID-19- en een ander vaccin in principe minimaal 7 dagen. Informatie over incidentie anafylactische reacties aangepast.

Wijziging: LCI-richtlijn Hepatitis A

  • 24 maart 2021: Sinds 2020 worden specifieke immunoglobulinen, waaronder GammaQuin® niet meer door Sanquin Plasma Products (SPP) geproduceerd. In de paragraaf Profylaxe is informatie opgenomen over de eventuele beschikbaarheid van een vervangend product. In de paragraaf Passieve immunisatie is gammaglobuline vervangen door immunoglobulineproducten.

Wijziging: factsheet Meningokokken B-vaccinatie

Wijziging: LCI-richtlijn Herpessimplexvirusinfecties

  • 3 maart 2021: Nieuwe paragraaf Diagnostiek toegevoegd (vastgesteld door de NVMM in november 2020).

Wijziging: LCI-richtlijn Shigatoxineproducerende E.coli (STEC)-infectie

  • 3 maart 2021: Nieuwe paragraaf Diagnostiek toegevoegd (vastgesteld door de NVMM in november 2020).

Wijziging: LCI-richtlijn COVID-19

Februari 2021

Wijziging: uitvoeringsrichtlijn COVID-19-vaccinatie

  • 23 februari 2021: Nieuwe bijlage Handreiking voor het beoordelen van allergische reacties na COVID-19-vaccinatie. Nieuwe informatie over de acute bijwerkingen na vaccinatie. Aangegeven dat het nog onbekend is of één vaccindosis voor mensen met een doorgemaakte COVID-19 voldoende langetermijnbescherming biedt tegen COVID-19. Paragraaf Ernstige immuunstoornissen aangepast o.b.v. wijzigingen in de handleiding COVID-19-vaccinatie van immuungecompromitteerde patiënten. Expliciet toegevoegd dat, als de tweede vaccinatie buiten het geadviseerde interval valt – dus eerder of later is toegediend – de vaccinatieserie niet opnieuw hoeft te worden gestart; het is niet nodig een derde vaccinatie te geven. Ook als er per ongeluk een tweede vaccinatie is toegediend met vaccin van een ander merk, hoeft er geen derde vaccinatie gegeven te worden. Beide vaccins induceren bescherming tegen het spike-proteïne van SARS-CoV-2. 
  • 5 februari 2021: Informatie over het COVID-19 vaccin van AstraZeneca toegevoegd. T.a.v. epilepsie verder gespecificeerd wanneer contact opgenomen moet worden met de behandelaar. Derde vaccinatie wordt niet meer geadviseerd: als het geadviseerde interval tussen twee vaccinaties per abuis korter is, hoeft de vaccinatie niet opnieuw. Het LCR-protocol Bijwerkingen, syncope en anafylactische reacties is herzien.

Wijziging: handleiding COVID-19-vaccinatie van immuungecompromitteerde patiënten

  • 17 februari 2021: Aangepast n.a.v. het Gezondheidsraadadvies over prioritering binnen medische risicogroepen en het toelaten van het AstraZeneca-vaccin.

Wijziging: LCI-richtlijn COVID-19

Januari 2021

Wijziging: uitvoeringsrichtlijn COVID-19-vaccinatie

  • 27 januari 2021: Voor mensen die al de 1e COVID-19-vaccinatie gehad hebben en vervolgens COVID-19 krijgen of een positieve testuitslag voor COVID-19 geldt hetzelfde interval van minimaal 4 weken na begin van de symptomen of de positieve testuitslag; de boost van een 2e vaccinatie kan daarom beter uitgesteld worden tot minimaal 4 weken na het begin van de symptomen. Informatie over ernstige immuunstoornissen aanpast: alleen in geval van aangeboren stollingsstoornis, een trombopathie of een trombopenie moet de behandelend specialist geconsulteerd worden. Met het CBG is afgesproken dat, indien het lukt om een extra dosis uit de vaccinflacon te halen, deze ook mag worden toegediend; er mag dus een dosis meer uit een vaccinflacon gehaald worden dan in de bijsluiter staat. Informatie hoe te handelen bij een cold chain-incident toegevoegd. De uitvoeringsrichtlijn is uitgebreid met informatie over hoe intramusculair te vaccineren bij mensen met een dikkere subcutane laag. Als voorbeeld van een protocol voor ernstige acute bijwerkingen na vaccinatie is het protocol van de LCR als bijlage toegevoegd.
  • 20 januari 2021: Verlenging van het interval tussen de eerste en tweede vaccinatie Comirnaty.
  • 13 januari 2021: Verwijzing naar Handleiding COVID-19-vaccinatie van immuungecompromitteerde patiënten toegevoegd.
  • 12 januari 2021: Informatie over het vaccin van Moderna (merknaam: COVID-19 Vaccine Moderna). Daarnaast diverse wijzigingen op basis van nieuwe inzichten. 

Nieuw: handleiding COVID-19-vaccinatie van immuungecompromitteerde patiënten

  • 13 januari 2021: Publicatie eerste versie ter aanvulling op de uitvoeringsrichtlijn COVID-19-vaccinatie.

Wijziging: LCI-richtlijn COVID-19

December 2020

Nieuw: uitvoeringsrichtlijn COVID-19-vaccinatie

  • 31 december 2022: Publicatie van versie 1.0. Uitvoeringsrichtlijnrichtlijn voor professionals die betrokken zijn bij de uitvoering van de COVID-19-vaccinatie, opgesteld samen met de betrokken (uitvoerende) beroepsgroepen en organisaties. Op 24 december was alvast de conceptversie (versie 0.1) gepubliceerd. Deze eerste versie bevat informatie over het vaccin van Pfizer/BioNTech (merknaam Comirnaty). 

Wijziging: draaiboek Polio

  • 23 december 2020: Definitieve versie vervangt de conceptversie uit januari 2019.

Wijziging: LCI-richtlijn COVID-19

November 2020

Wijziging: LCI-richtlijn COVID-19

Oktober 2020

Wijziging: LCI-richtlijn Waterpokken

Wijziging: factsheet Gordelroosvaccinatie

Wijziging: LCI-richtlijn COVID-19

September 2020

Wijziging: LCI-richtlijn Salmonellose

  • 4 september 2020: Nieuw hoofdstuk Diagnostiek toegevoegd (vastgesteld door de NVMM in oktober 2019).

Wijziging: LCI-richtlijn Paratyfus

  • 4 september 2020: Nieuw hoofdstuk Diagnostiek toegevoegd (vastgesteld door de NVMM op 26 juni 2020).

Wijziging: LCI-richtlijn COVID-19

Augustus 2020

Wijziging: draaiboek Seksuele gezondheid, het consult

  • 27 augustus 2020: Na vaststelling van het nieuwe vergetenpilbeleid (LOI 28 januari 2020) is het beleid aangepast in deel 11 (Anticonceptie). Hiermee is het vergetenpilbeleid in lijn met met de NHG standaard Anticonceptie (herzien mei 2020). 

Wijziging: LCI-richtlijn Tetanus

Juli 2020

Herziening: LCI-richtlijn Bof

  • 23 juli-2020: Publicatie van herziene richtlijn Bof. De richtlijn is herzien in 2020 onder leiding van Irene Veldhuijzen, senior epidemioloog EPI-RIVM. Vaststelling door LOI: 9 juni 2020. Vaststelling Diagnostiek door NVMM: februari 2020. Nieuw en anders in deze richtlijn t.o.v. de vorige versie:
    • Hoofdstuk Diagnostiek is herzien.
    • Hoofdstuk Risicogroepen, paragraaf Verhoogde kans op ernstig beloop: zwangeren niet meer als risicogroep opgenomen. Er staat wel een tekst over het beloop tijdens de zwangerschap.
    • Hoofdstuk Maatregelen, paragraaf Contactonderzoek: toegevoegd ‘Daarnaast wordt bij patiënt of ouders nagevraagd of er meer personen met bof in de omgeving bekend zijn, bijvoorbeeld bij sportclub of studentenvereniging.’
    • Hoofdstuk Maatregelen, paragraaf Maatregelen t.a.v. patiënt en contacten: toegevoegd informatie over de 3e BMR en dat een uitgebreider vaccinatie-aanbod alleen gedaan wordt op advies van het OMT.
    • Informatie over vaccinatie is verplaatst naar de factsheet BMR.