Definities

Non-responder: Persoon die na een volledige serie van 3 vaccinaties tegen hepatitis B, 4 tot 8 weken na de laatste vaccinatie een anti-HBs

Als volgt onder te verdelen:

• Zero-responder: Non-responder na hepatitis B-vaccinatie zonder aantoonbare antistoffen tegen HBsAg (anti-HBs kleiner dan de detectielimiet van de gebruikte test).
• Poor-responder: Non-responder met een titer

Toepassingsgebied

Het beleid in deze bijlage is van toepassing op risicolopers, risicovormers en overige immuuncompetente personen met een indicatie voor titerbepaling, die non-responder zijn (anti-HBs Landelijke richtlijn preventie iatrogene transmissie van hepatitis B . Meer informatie over risicolopend personeel is te vinden in de richtlijn Hepatitis B-vaccinatie van risicolopend personeel. Voor het revaccinatiebeleid van immuungecompromitteerde personen wordt verwezen naar de handleiding Vaccinatieadviezen bij chronisch inflammatoire aandoeningen.

Anti-HBs

Indien de anti-HBs-titer 4 tot 8 weken na de laatste vaccinatie

Als de anti-HBc negatief is, wordt advies tot een revaccinatieschema gegeven. De kans op seroconversie naar een anti-HBs ≥ 10 IU/l na 1 revaccinatie hangt af van de titerhoogte (aantal IU anti-HBs/L) van de non-responder na de eerste vaccinatiereeks (Hadler 1986, Hoebe 2012, Zhang 2015, Raven 2020). Aanbevolen wordt dat laboratoria een anti-HBs titerbepaling

Non-responders zonder aantoonbare antistoffen (anti-HBs kleiner dan de detectielimiet van de gebruikte test) zijn zero-responders waarbij 3 revaccinaties gegeven worden met telkens 1 maand ertussen, waarna wederom 4 tot 8 weken na de laatste vaccinatie controle van de titer plaatsvindt. 

Non-responders met een titer kleiner dan 10 IU/l maar gelijk aan of boven de detectielimiet van het gebruikte test zijn poor-responders. Geef 1 revaccinatie en bepaal na 4 tot 8 weken de anti-HBs titer. Indien de titer onder de 10 IU/l blijft, geef dan alsnog 2 revaccinaties met telkens 1 maand ertussen, waarna 4 tot 8 weken na de laatste revaccinatie wederom controle van de titer plaatsvindt. Indien de titerhoogte onder de 10 IU/l niet bekend is, dient het revaccinatieschema van de zero-responder gevolgd te worden. Voor de keuze van het aantal revaccinaties zie onderstaand stroomschema.

Revaccinatie van non-responders na een primaire vaccinatieserie, met een hogere antigeendosering (bijvoorbeeld HBVaxPro-40) of een krachtiger adjuvans (Fendrix), geeft bij gezonde personen een hoger percentage seroconversie ≥ 10 IU/l (83-87%) in vergelijking met een regulier vaccin zoals Engerix-B of HBVaxPro-10 (67%). Ook Twinrix geeft een hoger percentage seroconversie (80%), maar lag daarmee net onder de vastgestelde klinisch relevante grens (15% verschil) (Raven 2020). In een klein prospectief onderzoek onder gezondheidsmedewerkers heeft Heplisav-B ook een goede responserate (Russ 2024). Binnen het Hepatitis B-vaccinatieprogramma risicogroepen worden non-responders gerevaccineerd met Twinrix. Ook buiten dit programma kan voor Twinrix gekozen worden wanneer er ook een indicatie bestaat voor bescherming tegen hepatitis A. HBVax-pro-40 of Fendrix kunnen overwogen worden wanneer het risico op blootstelling aan hepatitis B-virus hoog is (o.a. seksuele partners van chronische HBV hepatitis B-virus (hepatitis B-virus )-dragers), een hoge anti-HBs-titer gewenst is (o.a. risicovormers) en/of bij afwezigheid van antistoffen tegen HBsAg (zero-responder) na een primaire vaccinatieserie. Informed consent voor gebruik van deze vaccins is belangrijk, gezien de off-label-status van deze vaccins voor gezonde non-responders.

Er zijn aanwijzingen dat bij non-responders die na 6 vaccinaties een anti-HBs

Schema beleid zero- en poor-responders

Figuur: Beleid voor non-responders (anti-HBs

Literatuur

• Beulens C, Raven SFH, van Jaarsveld CHM, van Loo I, Boland G, Visser LG, et al. Evaluation of a personalized, dose-sparing revaccination strategy in hepatitis B vaccine non-responders. Vaccine. 2022;40(23):3210-5. https://doi.org/10.1016/j.vaccine.2022.04.042
• Hadler SC, Francis DP, Maynard JE, Thompson SE, Judson FN, Echenberg DF, et al. Long-term immunogenicity and efficacy of hepatitis B vaccine in homosexual men. N Engl J Med. 1986;315(4):209-14. https://doi.org/10.1056/nejm198607243150401
• Heininger U, Gambon M, Gruber V, Margelli D. Successful hepatitis B immunization in non- and low responding health care workers. Hum Vaccin. 2010;6(9). https://doi.org/10.4161/hv.6.9.12420
• Hoebe CJ, Vermeiren AP, Dukers-Muijrers NH. Revaccination with Fendrix® or HBVaxPro® results in better response rates than does revaccination with three doses of Engerix-B® in previous non-responders. Vaccine. 2012;30(48):6734-7. https://doi.org/10.1016/j.vaccine.2012.08.074
• Raven SFH, Hoebe C, Vossen A, Visser LG, Hautvast JLA, Roukens AHE, et al. Serological response to three alternative series of hepatitis B revaccination (Fendrix, Twinrix, and HBVaxPro-40) in healthy non-responders: a multicentre, open-label, randomised, controlled, superiority trial. Lancet Infect Dis. 2020;20(1):92-101. https://doi.org/10.1016/s1473-3099(19)30417-7
• Russ RK, Vandehei HM, Golovkina MI, Mogallapalli H, Caldera F, Hayney MS. Hepatitis B-CpG Vaccine Series for Healthcare Workers Who Are Hepatitis B Vaccine Nonresponders. Clin Infect Dis. 2024;79(2):562-3. https://doi.org/10.1093/cid/ciae320
• Zhang L, Liu J, Lu J, Yan B, Song L, Li L, et al. Antibody response to revaccination among adult non-responders to primary Hepatitis B vaccination in China. Hum Vaccin Immunother. 2015;11(11):2716-22. https://doi.org/10.1080/21645515.2015.1045172

Versiebeheer

• 4 juni 2024: Informatie over PreHevbri toegevoegd.
• 23 februari 2024: Publicatie eerste versie.