Mycoplasma genitalium-infectie Richtlijn

De bacterie Mycoplasma genitalium (Mg) is een kleine (0,6 x 0,3 micrometer), langzaam groeiende prokaryoot zonder celwand. Dit maakt dat bètalactamasen die de opbouw van de celwand verstoren niet effectief zijn. Mutaties geassocieerd met macrolidenresistentie komen veel voor en mutaties geassocieerd met fluorochinolonen nemen toe. Dit komt mogelijk door het beperkte genoom van <500 genen in combinatie met de afwezigheid van DNA-reparatiemechanismen in de bacterie. De gemakkelijke resistentieontwikkeling beïnvloedt behandelrichtlijnen wereldwijd.

Mg bindt zich aan urogenitale epitheelcellen waardoor directe activatie van de aanvankelijk door monocyten/macrofagen gedomineerde aspecifieke immuunrespons optreedt. De binding tussen Mg en gastheercellen zorgt voor intensieve interactie tussen de Mg en de gastheercellen. Deze interactie is essentieel voor de replicatie en overleving van Mg omdat Mg afhankelijk is van groeifactoren afkomstig uit de gastheercellen.

Er is nog weinig bekend over het natuurlijke beloop van Mg-infecties. De meeste infecties (>90%) verlopen asymptomatisch. Spontane klaring kan optreden (Cina 2019).

Mannen

Er is een duidelijke associatie tussen Mg en niet-gonorroïsche urethritis (NGU) bij mannen.

Vrouwen

Alleen bij mannen wordt de associatie met NGU in alle studies bevestigd. Voor alle andere onderzochte klachten en (langetermijn)complicaties is onvoldoende bewijs voor een associatie, of is literatuur in tegenspraak met elkaar.

Of testen en behandelen van Mg de incidentie van pelvic inflammatory disease (PID) en andere complicaties kan verminderen, is onbekend. Er zijn geen prospectieve gerandomiseerde onderzoeken naar gedaan. Vier recente cross-sectionele studies naar het voorkomen van cervicitis bij Mg tonen in twee studies een associatie, in één studie alleen in een subset en in één studie geen associatie. Studies naar de associatie tussen Mg en PID hebben vergelijkbare tegenstrijdige conclusies (Lis 2015, Cina 2019, Manhart 2022). Een grote Mg-surveillancestudie onder bezoekers van CSG’s in zes steden in de VS toonde geen associatie met vaginitis, cervicitis, PID of andere niet gespecificeerde klachten bij vrouwen (Manhart 2023).

Mannen en vrouwen

Rectale infecties lijken niet geassocieerd met het ontstaan van proctitisklachten. De relevantie van rectale infecties bij de verspreiding van Mg is niet bekend.

Er is behalve een aspecifieke ook een cellulaire immuunrespons met antistofvorming tegen Mg. Deze lijkt niet te beschermen tegen herinfecties.

De mens. Urogenitale slijmvliezen.

Genitaal slijmvlies-op-slijmvliescontact.

Onbekend.

Sekspartners van iemand met een Mg-infectie testen tussen 40-90% ook positief voor Mg (Fifer 2021, Cina 2019).

In een recente cross-sectionele studie op twee grote CSG’s werden de meeste infecties gevonden bij MSM (20,1%), waarvan het merendeel (65,7%) asymptomatische rectale infecties betrof. Bij vrouwen was de prevalentie 13,6% (11,1% vaginaal) en bij heteroseksuele mannen 8,2% (alle urogenitaal) (Hetem 2021).

Onbekend (Dehon 2017, Yueyue 2022).

Er zijn enkele studies gedaan naar het voorkomen van Mg in de algemene bevolking. Mg werd onder andere in de VS en in Groot-Brittannië aangetoond bij 1% tot 3,3% van de mannen en vrouwen in de algemene bevolking (Jensen 2022).

De prevalentie van Mg onder bezoekers van Centra Seksuele Gezondheid (CSG’s) is hoger dan in de huisartsenpraktijk. De prevalentie in de huisartsenpraktijk bedraagt circa 4,5%. In een recente cross-sectionele studie van twee grote CSG’s in Den Haag en Amsterdam werd een prevalentie van 13,8% gevonden (Hetem 2021).

Resistentieontwikkeling in Nederland

In vitro is Mg gevoelig voor tetracyclinen, macroliden en fluorochinolonen. In de praktijk blijkt de effectiviteit van doxycycline om onduidelijke redenen beperkt (Read 2019). Effectiviteit van azitromycine bij macrolidengevoelige Mg ligt rond de 85%. Een langere kuur azitromycine zou mogelijk effectiever zijn. In het geval van resistentie tegen macroliden kan moxifloxacine (een fluorochinolon) in 95% van de gevallen effectief zijn. Ook tegen moxifloxacine is resistentie beschreven. Het voorkomen van MRAM dan wel FRAM lijkt samen te hangen met de antibioticumconsumptie in de algemene populatie en in sleutelpopulaties. De aanwezigheid van MRAM vermindert de effectiviteit van azitromycine bij mannen met NGU en een Mg-infectie (Braam 2022, Bachmann 2020). In beide studies hadden 64-66% van de gevonden Mg-stammen MRAM. Van de gevonden Mg had 66% mutaties geassocieerd met macrolidenresistentie (MRAM); 9% had mutaties geassocieerd met fluorochinolonenresistentie (fluoroquinolone resistance-associated mutations; FRAM) (Braam 2022).

Er is geen vaccin tegen Mycoplasma genitalium.

Een van de belangrijkste maatregelen ter preventie van soa’s, is het vermijden van onbeschermd seksueel contact.

Conform de richtlijn LCI-richtlijn Reiniging, desinfectie en sterilisatie in de openbare gezondheidszorg.

Voor individuele Mg-infecties bestaat geen meldingsplicht.

Uitgebreide adviezen ten aanzien van partnernotificatie vindt u in het LCI-draaiboek partnermanagement. Bij een middels diagnostiek vastgestelde Mg-infectie wordt de huidige sekspartner geïnformeerd om getest te worden.

Niet van toepassing.

Er is geen indicatie voor profylactische behandeling.

Indien er geen resistentietypering is gedaan of wanneer er geen sprake is van MRAM:

• azitromycine 500 mg p.o. eenmalig op dag 1 en 250 mg p.o. 1 dd op dag 2 t/m 5.

 
Bij aanhoudende klachten na eerdere behandeling met azitromycine (zowel single-dose als langere kuur) OF wanneer bij resistentietypering MRAM is aangetoond:

• moxifloxacine 400 mg p.o., 1 dd gedurende 7 dagen.

Controle

Er is geen nacontrole noodzakelijk na behandeling. Bij aanhouden van klachten ondanks behandeling: overweeg verwijzing uroloog.