Praktische uitwerking vervoer (verdachte) ebola-/marburgpatiënten

Bijlage bij de LCI-richtlijn Virale hemorragische koorts - filovirussen

Disclaimer: Dit is een aanvullingop het Landelijk Protocol Ambulancezorg 9 en de Hygiënerichtlijn voor de ambulancezorg. In 2024-2025 zal de inhoud van deze bijlage opgenomen worden in een nog te ontwikkelen LCI-bijlage waarin infectiepreventiemaatregelen voor viraal hemorragsiche koortsen worden beschreven.

 
Lichaamsmaterialen en -vloeistoffen van geïnfecteerde personen (zoals bloed, weefsels, feces, urine, sperma, braaksel en zweet) zijn besmettelijk. Ook kan het virus worden overgedragen via contact met besmette gebruiksvoorwerpen. De overdrachtskans via aerosolen is nihil, maar neemt toe bij aerosolvormende technieken. De incubatietijd bedraagt 2-21 dagen.

Een patiënt verdacht van een ebola-infectie dient opgenomen te worden met strikte isolatiemaatregelen conform de WIP-richtlijn VHK oor diagnostiek, verpleging en behandeling. In de thuissituatie is dit niet mogelijk. In principe zijn alle academische centra in staat om deze patiënten op te nemen. Zij dienen goed geïnformeerd te worden over de komst van een verdachte (contact van een) ebola/marburgpatiënt, zodat de patiënt bij aankomst direct in strikte isolatie ontvangen wordt. 

Vervoer bij verdachte ebola-/marburgpatiënt 

Patiënten met alleen koorts

Een patiënt die alleen koorts heeft zonder andere klachten (braken, diarree of bloedingen), kan met eigen vervoer (al dan niet met een huisgenoot) naar het ziekenhuis. Dit heeft de voorkeur in deze situatie, omdat het sneller gaat en er minder mensen worden betrokken. De patiënt dient bij het ziekenhuis (ontvangende arts/SEH en arts-microbioloog) aangemeld te worden door de verwijzend arts en/of GGD. Deze maakt ook met de patiënt heldere afspraken waar de patiënt naartoe moet, bij wie die zich moet melden en dat er geen contact gemaakt wordt met andere mensen. Bij voorkeur heeft de patiënt de mogelijkheid om onderweg naar het ziekenhuis zo nodig snel telefonisch contact op te kunnen nemen met de verwijzend arts en/of GGD.
De verwijzend arts en/of GGD stemt zorgvuldig af met het ziekenhuis, wanneer de patiënt verwacht kan worden en waar die zich zal melden. 

Patiënten met koorts en andere klachten

Het vervoer van de patiënt met koorts en andere klachten (braken, diarree of bloedingen) moet gebeuren met een ambulance waarbij strikte hygiëne in acht wordt genomen, conform de Hygiënerichtlijn voor de ambulancezorg. Dat betekent:

Persoonlijke beschermingsmiddelen

Bij de verpleging, behandeling en het transport van een patiënt met verdenking op virale hemorragische koorts dient de (WIP-)hygiënerichtlijn ‘strikte isolatie’ in acht te worden genomen met een spatbril en schoenbescherming als aanvulling op het masker en de overall. (NB de overall dient spatwaterdicht te zijn met goed afsluitbare manchetten en de hoofdbedekking dient een kap aan de overall te zijn. Het masker dient minimaal FFP2 te zijn). Goede CBRN-beschermingsmiddelen voldoen in de regel aan deze eisen.

Handschoenen

Gebruik handschoenen:

• die gemaakt zijn van poedervrije latex of nitril;
• die voldoen aan de NEN-normen EN 420, EN 455 én EN 374. Deze normen moeten op de verpakking zichtbaar zijn;
• uit een verpakking waarop de CE-markering is voorzien van het 4-cijferige nummer van de controlerende instantie (zie het voorbeeld hiernaast, de nummers kunnen verschillen);
• uit een verpakking waarop de naam en het adres van de producent staat. Als dit geen adres binnen de EU is, moet ook de naam en het adres van de EU-vertegenwoordiger vermeld zijn.

Vervoer de patiënt onder het strikte isolatieregime (en gebruik PBM)

• Draag tijdens contact met de patiënt handschoenen, een masker, een spatbril, schoenbescherming en een spatwaterdichte overall met hoofdbedekking die over de werkkleding gaat. Zorg dat de handschoenen over de mouwen van de overall zitten. 
• Trek de persoonlijke beschermingsmiddelen aan vóór het betreden van de ruimte waar de patiënt verblijft.
• Verwijder de beschermingsmiddelen nadat de patiënt is overgedragen aan het ziekenhuis.
• Doe de handschoenen uit en desinfecteer de handen.
• Doe de overall uit, zet de hoofdbedekking af en verwijder het masker zonder het masker aan de voorkant aan te raken.
• Desinfecteer de handen opnieuw.
• De gebruikte overall, schoenbeschermers en overige materialen moeten afgevoerd worden als besmet medisch materiaal. De gewone werkkleding/schoenen onder de overall kunnen niet besmet zijn, dus daarvoor zijn geen bijzondere maatregelen vereist.

Reiniging en desinfectie van de ambulance

• Reinig en desinfecteer de ambulance na de rit. 
• Trek hiervoor weer opnieuw de hiervoor beschreven PBM aan! Inclusief spatbril en schoenbescherming. 
• Reinig de ambulance en apparatuur na vervoer met wegwerpmateriaal, en desinfecteer vervolgens met een chlooroplossing met een concentratie van 1000 ppm of een desinfectiemiddel met een virusclaim die wettelijk zijn toegelaten door het Ctgb (College voor de toelating van gewasbeschermingsmiddelen en biociden)  en/of ECHA (Europees Agentschap voor chemische stoffen). Ga goed na hoeveel chloortabletten hiervoor moeten worden opgelost in water; dit moet worden berekend op basis van de hoeveelheid werkzaam of actief chloor in een tablet (zie mengschema in de bijlage). Zorg voor voldoende inwerktijd voor de chlooroplossing: houd alle oppervlakken en materialen minimaal 5 minuten vochtig. Vervolgens naspoelen met water en droogmaken. 
• Lakens en dekens die in direct contact zijn geweest met de patiënt moeten worden afgevoerd als besmet medisch materiaal en worden vernietigd. Gebruik bij voorkeur dus disposable materiaal.
• Verwijder na het schoonmaken van de ambulance de beschermingsmiddelen.
• Doe de handschoenen uit en desinfecteer de handen.
• Doe de overall uit, zet de hoofdbedekking af en verwijder het masker zonder het masker aan de voorkant aan te raken.
• Desinfecteer de handen opnieuw.
• De gebruikte overall en overige materialen moeten afgevoerd worden als besmet medisch materiaal. De gewone werkkleding/schoenen onder de overall kunnen niet besmet zijn, dus daarvoor zijn geen bijzondere maatregelen vereist.

Melding bij GGD

• Neem contact op met lokale GGD om te melden dat de patiënt met verdenking op virale hemorragische koorts is vervoerd. De GGD neemt dan contact op over de uitslag van het labonderzoek en verdere maatregelen.

Monitoring medewerkers 

Ambulancemedewerkers die een (verdachte) patiënt hebben vervoerd, worden in de regel als laagrisicocontact geclassificeerd. Gedurende een periode van 3 weken dienen deze personen tweemaal daags de lichaamstemperatuur te meten. Indien een temperatuur van ≥ 38,0 °C of hoger wordt gemeten, dient men contact op te nemen met een hiertoe aangestelde afdeling (meestal de GGD) ten behoeve van verdere beoordeling. Wanneer de patiënt geen virale hemorragische koorts-infectie blijkt te hebben, vervalt deze periode van monitoring. Voor vragen over virale hemorragische koorts kunt u terecht bij de lokale GGD, afdeling Infectieziekten. 

Mengschema chlooroplossing 1000 ppm

Gebruik onderstaand schema om de juiste chlooroplossing te verkrijgen. Let op: onderstaand schema is gebaseerd op de hoeveelheid werkzaam chloor per tablet. Dit wijkt af van het totale gewicht van een tablet.

Aantrekken PBM

Bij het aan- en uitkleden is altijd iemand aanwezig die helpt en controleert of dit op juiste wijze gebeurt.

• Desinfecteer handen/polsen.
• Trek overall aan, zet capuchon nog niet op.
  Plak naamstickers op voor en achterkant van de overall.
• Trek de laarzen aan: werkkleding in laarzen, overall eroverheen (of over de overschoenen).
• Zet FFP2-masker op en daarna ruimzichtbril OF zet FFP2-masker op en daarna een gelaatsscherm (faceshield).
• Doe de capuchon op. Trek hem voorzichtig over de oog- en adembescherming heen.
• Trek eerste paar handschoenen aan, het manchet van de overall gaat daar overheen.
• Trek eventueel een halterschort aan.
• Trek tweede paar handschoenen aan over het manchet van de overall.
• Check outfit.