Bijlage Wetgeving en meldingsplicht

Bijlage bij draaiboek Introductie van polio

International Health Regulations

Het ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport (VWS) heeft het Centrum Infectieziektebestrijding (CIb) als Focal Point aangewezen voor de internationale communicatie rondom infectieziekten. Het CIb zal namens Nederland met de Wereldgezondheidsorganisatie communiceren over dreigingen en de International Health Regulations (IHR) lokaal implementeren. Nederland is volgens de IHR verplicht om binnen 24 uur een patiënt waarbij wildtype (of een VDVP) poliovirus is  vastgesteld aan de WHO te melden (WHO 2016). 

Sinds 2011 valt Nederland in de categorie low-risk country onder de voorwaarde dat een zo hoog mogelijke immunisatiegraad gehandhaafd wordt en de bestaande surveillance wordt gecontinueerd (WHO 2022).

Europese wetgeving biologische agentia en arbeidsomstandighedenwet

Op basis van Europese wetgeving dienen werknemers beschermd te worden tegen de mogelijke risico’s van biologische agentia, waaronder virussen. Deze regelgeving kent vier risicocategorieën: poliovirus type 1 en 3 vallen in categorie 2 en type 2 valt in categorie 3 (registratieplicht). Bescherming van werknemers tegen mogelijke virussen is de verantwoordelijkheid van de bestuurder van de instelling. Dit is in Nederland uitgewerkt in de Arbeidsomstandighedenwet en in het bijzonder het Arbeidsomstandighedenbesluit biologische agentia. De werkgever brengt vóór aanvang van de eerste werkzaamheden de vaccinatiestatus van de werknemers in kaart. Indien een werknemer niet of onvoldoende gevaccineerd is dient de werkgever vaccinatie aan te bieden.

Wet publieke gezondheid

Conform de Wet publieke gezondheid ligt de aansturing bij landelijke calamiteiten en bij calamiteiten met een internationale dimensie bij de minister van VWS. Poliovirus, vallend onder de meldingsplichtige ziekten categorie A, zal leiden tot nationale opschaling en coördinatie. Het CIb en de Landelijke Coördinatie Infectieziekten (LCI) sturen daarbij de GGD’en aan. De Landelijke Functie Opschaling Infectieziektebestrijding (LFI) geeft bij een uitbraak van een A-infectieziekte die om landelijke sturing vraagt, sturing aan een snelle opschaling van de medisch-operationele processen en aan de opgeschaalde operatie. Denk daarbij aan grootschalig testen, vaccineren en bron- en contactonderzoek.

OMT en BAO

Bij  een groter (eventueel regio-overschrijdend) infectieziekteprobleem of een internationale dreiging roept het CIb/LCI het Outbreak Management Team (OMT) bij elkaar. Het OMT bestaat uit vaste leden en wordt aangevuld met specifieke deskundigen. Het OMT adviseert de minister van Volksgezondheid via het Bestuurlijk Afstemmingsoverleg (BAO) welke bestrijdingsstrategie te volgen. Het BAO toetst het inhoudelijke advies op bestuurlijke haalbaarheid en logistieke uitvoerbaarheid en adviseert de minister die uiteindelijk het bestrijdingsbeleid vaststelt. Het CIb vertaalt vervolgens de maatregelen naar de professionals in de praktijk door middel van Infactberichten en andere communicatiemiddelen.

Meldingsplicht

De ziekte polio is conform de Wet publieke gezondheid ingedeeld in groep A2 van meldingsplichtige ziekten. De behandelend arts die bij een onderzocht persoon  een infectieziekte uit groep A2 vermoedt of vaststelt, dient dit zonder uitstel aan de GGD te melden. Vanwege het uitroeiingsbeleid van de WHO zijn de internationale implicaties bij vaststelling van deze ziekte groot (WHO 2022). Dit maakt landelijke coördinatie van de bestrijding en gedwongen bestrijdingsmaatregelen noodzakelijk. De GGD neemt de melding aan en classificeert de casus op basis van de casusdefinitie beschreven in paragraaf 1.1.

Wet op de Veiligheidsregio

Volgens de Wet veiligheidsregio’s is het bestuur van de  veiligheidsregio verantwoordelijk voor de voorbereiding op een infectieziektecrisis. Grootschalige infectieziektebestrijding maakt daarbij een integraal deel uit van de regionale crisisplannen. Plannen moeten worden vastgesteld door het bestuur van de veiligheidsregio  en het bestuur van de GGD. 

In de dagelijkse praktijk van de infectieziektebestrijding is de GGD de uitvoerende organisatie in het publieke domein. Binnen een (zorg)instelling is de bestuurder verantwoordelijk voor de infectieziektebestrijding. De GGD kan hierin een adviserende rol hebben.