Domein publieke gezondheidszorg en verhouding tussen LCI en SRI

Wat is publieke gezondheidszorg?

Publieke gezondheidszorg richt zich op het beschermen, bewaken en bevorderen van de gezondheid van alle inwoners van Nederland. De publieke gezondheidszorg is niet scherp afgebakend of begrensd en heeft raakvlakken met alle vormen van zorgverlening, ook buiten de curatieve en langdurige zorg. 

Wettelijke taken

Bij het voorkómen en bestrijden van infectieziekten hebben de gemeentelijke gezondheidsdiensten (GGD’en) wettelijke taken, die verankerd zijn in de Wet publieke gezondheid (Wpg). Deze taken zijn onder meer het geven van vaccinaties en het uitvoeren van bron- en contactonderzoek bij een uitbraak, maar ook door binnen en buiten zorginstellingen te adviseren over infectiepreventie- en/of bestrijdingsmaatregelen.

Deze wettelijke taken worden uitgevoerd door professionals in de publieke gezondheidszorg (zoals artsen M+G, verpleegkundigen en deskundigen infectiepreventie van de GGD’en). Deze professionals kunnen hun taken alleen uitvoeren als zij integraal en volledig in beeld hebben welke adviezen over de te volgen maatregelen en/of infectiepreventiestandaarden gelden in de verschillende zorgdomeinen voor uitbraakbestrijding en -advisering en individuele casuïstiek. 

Vanuit de Wet kwaliteit, klachten en geschillen zorg (Wkkgz) zijn zorgorganisaties te allen tijde zelf verantwoordelijk voor de bestrijding van uitbraken binnen de eigen instelling. De GGD kan naar aanleiding van een artikel 26-melding uit de Wpg of op indicatie/op verzoek een adviserende rol hierin hebben.

Richtlijnen van de Landelijke Coördinatie Infectieziektebestrijding (LCI)

De afdeling Richtlijnontwikkeling en infectiepreventie van de LCI coördineert, beheert en draagt bij aan de ontwikkeling van diverse richtlijnen, draaiboeken en aanverwante producten over infectieziektebestrijding en infectiepreventie. Er zijn bij de LCI de volgende typen richtlijnen en standaarden:

  1. LCI-richtlijnen 
    LCI-richtlijnen gaan over preventie en bestrijding van (meldingsplichtige) infectieziekten en geven informatie over het ziektebeeld, de epidemiologie, transmissie en risicogroepen. Daarnaast staan in deze richtlijnen preventieve en/of bestrijdingsmaatregelen primair beschreven voor professionals werkzaam binnen de infectieziektebestrijding bij de GGD en/of de LCI. De LCI-richtlijnen worden ook gebruikt door andere zorgprofessionals, waaronder vanuit het publieke domein en professionals binnen de eerste- en tweedelijnszorg.
  2. Vaccinatie-richtlijnproducten
    De LCI heeft uitvoeringsrichtlijnen en factsheets over de uitvoering van vaccinatie tegen diverse infectieziekten. In het geval van preventie door actieve immunisatie, wordt in de LCI-richtlijnen verwezen naar de betreffende vaccinatierichtlijn of factsheet. De LCI is ook eigenaar van de richtlijnen van het Rijkvaccinatieprogramma (RVP).
  3. LCHV-richtlijnen 
    Het Landelijke Centrum voor Hygiëne en Veiligheid (LCHV) is onderdeel van de LCI. Het LCHV ontwikkelt richtlijnen voor professionals in diverse sectoren in het publieke domein. De inhoud van de richtlijn moet ook professionals die werkzaam zijn bij de GGD ondersteunen bij advisering en toezicht op hygiëne en infectiepreventie in deze sectoren. Er zijn richtlijnen voor specifieke sectoren, bijvoorbeeld voor kinderdagverblijven, evenementen en tattoo/ piercingbedrijven. Er zijn ook richtlijnen voor zorgsectoren zoals de ambulancedienst. 
  4. CPT-richtlijnen 
    Richtlijnen voor de tuberculosebestrijding ontwikkeld door de Commissie voor Praktische Tuberculosebestrijding (CPT). Dit is een landelijk, multidisciplinair overleg van professionals in de tuberculosebestrijding. Doel van de CPT is een samenhangende en kwalitatief hoogwaardige bestrijding van tuberculose in Nederland. De richtlijnen worden in samenwerking met andere beroepsverenigingen/organisaties gemaakt. 
  5. SRI-richtlijnen
    De LCI ontwikkelt geen aparte SRI-richtlijnen voor het publieke zorgdomein. De LCI zorgt voor afbakening en aansluiting met het SRI met haar eigen bovengenoemde richtlijnen. Daarnaast vertegenwoordigt de LCI binnen het SRI het publieke zorgdomein in de generieke richtlijnen.

LCI-richtlijnen en SRI-richtlijnen

Binnen het publieke domein kunnen er rond individuele casuïstiek en bij uitbraken van infectieziekten raakvlakken zijn met andere zorgdomeinen. In de LCI-richtlijnen streven we ernaar om zoveel mogelijk een scheiding aan te houden tussen enerzijds het publieke domein en anderzijds de curatieve en langdurige zorg. En deze waar dat van toepassing en mogelijk is, aan te sluiten op richtlijnen van het SRI en richtlijnen van specifieke (medische) beroepsgroepen in de zorg.

Dit doet de LCI door in de LCI-richtlijnen:

  • Voor infectiepreventie- en bestrijdingsmaatregelen die enkel van toepassing zijn in een zorgdomein/zorgsector verwijzen naar de betreffende SRI-richtlijn of een richtlijn van een specifieke (medische) beroepsgroep. 
  • Voor infectiepreventie- en bestrijdingsmaatregelen die identiek zijn voor zowel het publieke domein als voor één of meerdere zorgdomeinen of specifieke (medische) beroepsgroep(en) uit de zorg verwijzen naar een SRI-richtlijn of een richtlijn van een specifieke (medische) beroepsgroep. Andersom verwijzen SRI-richtlijnen of richtlijnen van specifieke (medische) beroepsgroepen naar LCI-richtlijnen voor infectiepreventie- en bestrijdingsmaatregelen in het publieke domein. 
  • De vaccinatie-richtlijnenproducten van de LCI komen multidisciplinair tot stand en worden ook geautoriseerd door de betrokken medische beroepsverenigingen. Er wordt afstemming gezocht welke verwijzingen naar specifieke (medische) beroepsgroepen het meest passend zijn.
  • Als een LCI-richtlijn naast de publieke gezondheidszorgprofessionals, andere doelgroepen heeft in de zorg of daarbuiten, dit te benoemen in de LCI-richtlijn. 

Domeinoverstijgend

Echter, infectieziekten kennen geen (zorg)grenzen. Bepaalde infectieziekten en ziektebeelden vragen om een domeinoverstijgende benadering in zowel richtlijnen als (werk)afspraken. Bijvoorbeeld vanwege de ernst van het ziektebeeld, de impact ervan op de maatschappij, of een beperkte beschikbare expertise over een preventie en bestrijding van een specifieke infectieziekte. 

De LCI heeft de taak om deze domeinoverstijgende benadering te coördineren en harmonisatie van adviezen te bewerkstelligen. Dit geldt voor de A1- en A2-meldingsplichtige ziekten en sommige B1-meldingsplichtige ziekten vanuit de Wpg. Bij deze infectieziekten staan deze domeinoverstijgende (werk)afspraken daarom beschreven in de LCI-richtlijnen, zodat de GGD en/of LCI dit in de advisering mee kan nemen. De LCI ontwikkelt deze domeinoverstijgende (werk)afspraken altijd in samenspraak met zorgprofessionals uit de betreffende zorgsectoren/ -domeinen. Het SRI kan deze afspraken overnemen in zijn richtlijn(en) en/ of verwijzen naar de betreffende LCI-richtlijnen.